Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
47
Ententecordiale
ZarównowPetersburgu,jakiwParyżupoczątkowoniewykraczanopozaformal-
nezapisykonwencjiwojskowej.RosjaniechciaładrażnićNiemiec.Nieobcewręcz
byłojejprzekonanie,żesojuszmożnabywyzyskaćprzeciwAnglii.Tymbardziejże
zarównoFrancja,jakiRosjanapotykałynadrodzeswojejekspansjikolonialnejwłaś-
nieWielkąBrytanię.NadSekwanądawanoupustantyangielskmemocjomwokre-
sieincydentuwFaszodzie(1898),atakżewdobiewojnyburskiej.Tymczasemna
przełomiewiekówBrytyjczycyzaproponowaliNiemcomunormowaniewzajemnych
stosunków.Berlinbyłrozdzieranymiędzydwiekoncepcje.CesarzWilhelmIIofertę
brytyjskąprzyjąłzzadowoleniem,mniemając,żeRzeszapowinnasięzdecydować
nasojuszbądźzWielkąBrytanią,bądźzRosją.OdpowiadałamuWielkaBrytania.
KanclerzvonBülowniewierzyłnatomiastwmożliwośćzawarciasojuszuLondynu
zParyżembądźPetersburgiem.Jegozdaniem,Angliabyłajużprzebrzmiałąpotęgą.
WtejsytuacjirozpoczętowNiemczechforsownąrozbudowęfloty.
NadTamiząposunięciateobserwowanobardzouważnieiszybkogóręwzięła
konstatacja,zwłaszczazasprawąEdwardaVII,żeporozumieniezFrancjąjestnie-
odzowne.FortunniezbiegłosiętozewolucjąpoglądówParyża.Tamzaznaczałasię
koncepcjaDelcasségo.PragnąłonpozbawićNiemcyrolirozgrywającegowpolity-
cekontynentalnej.Dążyłdotegouporczywietrzemadrogami:umocnieniasojuszu
zRosją,unormowaniastosunkówzWielkąBrytanią,awreszcie–wciągnięcia
worbitępolitykifrancuskiejWłochiHiszpanii.Pierwszymetapembyłoodnowie-
niew1899r.przymierzazPetersburgiem.Wsierpniutegoroku,zinicjatywy
Delcasségo,dotychczasowąformułęDutrzymaniapokoju”zastąpionowjegotekście
określeniemDzachowanierównowagi”.NakrótkąmetęFrancuzkierowałsięoba-
wamiprzedrozpademMonarchiiAustro-Węgierskiej.Wrezultaciejednakprzy-
mierzezPetersburgiemzbiernegostawałosiębardziejczynnenaeuropejskiej
sceniepolitycznej.
PierwszepróbyporozumieniazLondynempojawiłysięzestronyDelcasségo
jużlatem1902r.Od3do5maja1903r.EdwardVIIbawiłwParyżu.Szybkoprze-
łamałlody.WczasierewizytyprezydentaEmile’aLoubertaiDelcasségo(6–9lip-
ca1903r.)wyraziłnadzieję,żezbliżenienabierzetrwałegocharakteru.Ostatecznie
negocjacjedyplomatycznedoprowadziłydouregulowaniawszystkichspornych
kwestiikolonialnychipodpisania8kwietnia1904r.traktatu.Jegogłównymiza-
łożeniamibyły:rozgraniczeniewpływówFrancjiiWielkiejBrytaniiwSyjamie
(dzisiejszaTajlandia),regulacjamniejistotnychkwestii(dotyczącychNowejFund-
landii,Senegambii(konfederacjaSenegaluiGambii),Madagaskaru,dorzecza
NigruiMorzaPołudniowochińskiego).GłównąkwestiąbyłyjednakMaroko
iEgipt.Francjarezygnowałazeswoichprawdotegoostatniego,wzamianzaco
zyskaładefactowolnąrękęwMaroku.Sprecyzowanietoznalazłosięwniejawnej
częściumowy,którazakładałaponadto,żenadbrzeżnaczęśćMarokaznajdziesię
wzależnościodHiszpanii.Madrytkilkamiesięcypóźniejzgłosiłswójformalny
akcesdoukładuz8kwietnia.Podpisanowtejsprawie3października1904r.szcze-
gółoweporozumieniemiędzyFrancjąaHiszpanią.
