Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.MyślpodatkowaAdamaSmitha
61
3.2.Przerzucaniepodatkuodczynszuzdomu
CzynszzabudynektraktujeSmithjakozyskodkapitałubudowlanego.Twierdzi,że
przedsiębiorcabudowlanyniemożeponosićpodatkuodczynszuzdwóchzasadniczych
powodów24.Popierwszedlategożedochódzczynszumazgóryokreśloneprzeznacze-
nie.Tymprzeznaczeniemjestutrzymaniedomuwdobrymstanie.Podrugie,poziom
czynszuzdomunależyprzyrównywaćdotegomożliwegopoziomudochodu,który
właścicielkapitałumógłbyuzyskaćzinnegoźródła.Godziwypoziomzyskuprzynosi
zawszekapitałwypożyczonyzadobrymzabezpieczeniem.ZdaniemSmithapoziom
dochoduzczynszumusibyćzatemkształtowanynapoziomierównymcodowysokości
poziomowidochodu,którymożnauzyskaćztytułukapitałuwypożyczonego.
Smithuważa,żewzględyekonomicznedecydująotym,żepodatekodczynszupowi-
nienponosićnajemca,anieprzedsiębiorcabudowlany.Przedsiębiorcabudowlany,
wykorzystującstosunekzależnościznajemcą,odsuwaodsiebieciężarpodatku,odpo-
wiedniokształtującwysokośćkomornego.
Zakresprzerzucalnościpodatkuodczynszuzdomujestbardzozróżnicowanyiza-
leżyprzedewszystkimodstopniabogactwanajemcy.WedługSmithaludziebogaci
próżniichętniewydająpieniądzenadobraluksusowe,anwspaniałydomdajeświetną
oprawęistawiawjaknajkorzystniejszymświetlewszystkieinneposiadaneprzeznich
przedmioty”
.Ludziemniejzamożni,zprzyczynobiektywnych,muszązadowolićsię
nskromnym,mniejszymmieszkaniem”
.Tymsamympodatekodczynszówzdomu
wwiększymzakresieobciążaludzizamożnych,wmniejszymubogich.
WpodatkuodczynszuzdomuukazujeSmithzarównomotywy,któreuzasadniają
przesunięcieciężarupodatku,jakiformętegoprzesunięcia,atakżezakresprzerzucania
podatku.
3.3.Przerzucaniepodatkuodzysku
Bezproduktywnośćkapitałujestwsensiegospodarczymzłem.Kapitałniemożebyć
bezczynny.Dlategożyciegospodarczewymagainiekiedywymuszaumieszczenieka-
pitałuwprzemyśle,handluirolnictwie.Każdy,ktoużywakapitałuzgodniezjegoideą,
powinienotrzymywaćnależnewynagrodzenie.Ponieważzużyciemkapitałuzawsze
wiążąsięryzykoikłopot,dlategoteżwynagrodzeniepowinnokształtowaćsięodpo-
wiedniowysoko25.
24
A.Smith,Badanianadnaturą...,s.608.
25
A.Smith,Badanianadnaturą...,s.629;N.Gajl,Teoriepodatkowe...,s.51.