Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
74
Częśćpierwsza.Zarysteoriipodatku
Ztychfilozoficznychrozważańdlapolitykipodatkowejwypływabardzojednoznaczny
wniosekdotyczącyzasadrozkładaniapodatkówwspołeczeństwie.Zasadniczood-
miennieujmujeonkryteriaocenyciężarupodatku.Dotychczaswsprawachpodatko-
wychpytano,ilenależyświadczyćfinansowonarzeczdobraogólnego,natomiastdzięki
filozoficznejkoncepcjizmieniłysiętreśćicharakterpytania.Brzmiono:ilepowinno
pozostaćpozapłaceniupodatku?Itojestsednonowegospojrzenianazagadnienie
ciężarupodatkowego.
2.ZasadarównościofarJohnaStuartaMilla
NapytaniepostawioneprzezBenthamadotyczącesposobukształtowaniaciężarówpo-
datkowychudzielaodpowiedziJ.S.Mill4.Podstawątejodpowiedzijestnastępującateza:
nFaktżyciawspołeczeństwiezobowiązujekażdąjednostkędoponoszeniaswojejczęści
(ustalonejwoparciuojednąsprawiedliwązasadę)ofiarfinansowychwceluochrony
społeczeństwalubjegoczłonkówprzeciwkrzywdzielubmolestacji”5.Wpowyższej
teziezawartajestmyśl,żewysokośćpodatkuniemożebyćpochodnąkorzyści,które
podatnikotrzymujezdziałalnościpaństwa.Millpodkreśla,żeświadczeniapaństwowe
leżąwinteresieogółuspołeczeństwa.Jesttowystarczającypowód,bykażdyczłonek
społeczeństwaponosiłfinansowąofiaręnautrzymaniepaństwa.Względyrównego
traktowania(sprawiedliwość)wymagają,abypaństwoodkażdego,ktouchylasięod
spełnieniategoobowiązku,skuteczniezapomocąśrodkówprzymusuegzekwowało
podatek.
PrzesłankąsprawiedliwościobciążeńpodatkowychjestdlaMillazasadarównego
traktowaniapodatników.Zasadataoznacza:
1)takąsamąofiaręfinansowąlub
2)takąsamąstratęwdobrobycie.
Stratawdobrobyciejestrównacodowartościstraciewdochodziespowodowanejza-
płatąpodatku.Takwięcpoziomdobrobytujestzawszefunkcjądochodu.Zewzględu
natopodatnicyotakimsamymcodowysokościpoziomiedochodupowinnipłacić
takiesame,tj.równe,podatki.JestdlaMillaoczywiste,żeodmiennypoziomdochodu
sprawia,żezostanązapłaconepodatkiróżnejwysokości.
4J.S.Mill(1806-1873)wZasadachekonomiipolitycznejprzedstawiłswojepoglądynapaństwo,gospo-
darkę,społeczeństwoipodatki.Szerzejnatentematzob.J.S.Mill,Utylitaryzm,Warszawa1959;J.S.Mill,
Owolności,Warszawa1959;R.L.Heilbroner,Wielcyekonomiści...,s.113:nMilldowiedziałsięwszystkiego
oówczesnejekonomiipolitycznejwwieku13lat.Dopierow30latpóźniejnapisałswojewielkiedzieło-
dwatomyZasadekonomiipolitycznej.Byłototak,jakgdybyprzez30latgromadziłwiedzęjedyniewtym
celu.Książkajestpełnymprzeglądemtejdziedziny.Omawiarenty,płace,cenyipodatki”
.
5J.S.Mill,Owolności,s.132in.