Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
Częśćpierwsza.Zarysteoriipodatku
Wdochodziezkapitałumożnawyróżnićdwieczęściskładowe:oprocentowanieipre-
mięzaryzyko.Podatekoddochoduotrzymanegowformieoprocentowaniapowinien
ponieśćwłaścicielkapitału.Natomiastpodatekwtejczęści,którastanowiobciążenie
premiizaryzyko,niemożeobciążaćwłaścicielakapitału.Przekreślałobytobowiem
racjonalnezasadyużyciakapitałuwprocesiegospodarczym.Dlategoteżciężarpodatku
wtejczęścimusibyćprzesuniętywsposób,którysamoczynniewynikazmechanizmu
rynkowego.togłówniezależnościekonomicznepowstającewprocesiewymiany
dóbriusług26.
Jeżelidochódzpremiizaryzykoniebędzieprzerzucanyibędziegomusiałponieść
właścicielkapitału,tobudżetmożeponieśćstraty.Owestratyfinansowebędąwynikać
zfaktu,żerestrykcyjneopodatkowaniewłaścicielakapitałumożegoskłonićdowywie-
zieniakapitałuzkraju,ulokowaniagozagranicą,atobędzieniekorzystnezpunktu
widzeniainteresupublicznego.
3.4.Przerzucaniepodatkuodpłac
Podatekodpłacwprzemyśleipodatekodpłacwrolnictwiemająjednąwspólnącechę,
amianowiciepodlegajątymsamymregułom,któresprawiają,żezarównorobotnicy
przemysłowi,jakirolnipodejmujądziałaniawceluzrekompensowaniaponiesionego
ciężarupodatku27.
Formaizakresrekompensatypochodną:
1)popytunasiłęroboczą,
2)poziomucentowarówkonsumpcyjnych.
Smithzauważa,żeprzemysłirolnictwomająswojąspecyfikęwzakresieprzerzucania
podatku.
Robotnicyprzemysłowiutratędochodówspowodowanychpodatkiemodpłacyrekom-
pensujądziękipresjiwywieranejnawłaścicielafabryki.Presjamacharakterfinansowy
iwyrażasięwżądaniupodwyżkipłac.Fabrykant,któryulegapresji(naciskowi)ipod-
wyższapoziompłacy,uruchamiatymsamymzjawiskodalszegoprzenoszeniaciężaru
podatku.Polegaononatym,żeprzezpodwyżkępłacyroboczejjestdokonywanapod-
wyżkacenywytworzonychtowarów,obejmującannowypoziompłac”iobarczającakon-
sumenta.Konsumentjestbowiemodbiorcątowarówwytwarzanychprzezrobotników
26
A.Smith,Badanianadnaturą...,s.629:nGdynakładasiępodateknazyskizkapitałuwjakiejśgałęzi
handlu,tokupcyzawszebardzopilniezważają,abyniedostarczyćnarynekilościdóbrwiększejniżta,jaką
mogąsprzedaćpoceniezapewniającejimwzrostsumywyłożonejnapodatek”
.
27
Z.Jaśkiewicz,Przerzucalnośćpodatkówwpolskimsystemiepodatkowym[w:]Studiapodatkoweibu-
dżetowe,red.Z.Jaśkiewicz,Toruń1964,s.114-115.