Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.MyślpodatkowaAdamaSmitha
65
5.OdniesieniadokoncepcjiSmitha
A.Smithzapoczątkowałswoimipracaminowykierunekmyśleniaopodatkach.Stwo-
rzyłcharakterystycznąszkołę,doktórejnależelijegouczniowie;rozwijalionitwórczo
poglądyswegomistrzaiczęstopodejmowalipolemikizkrytykamitezpodatkowych
Smitha.
KoncepcjapodatkowaSmitha,aczkolwiekmacharakterhistoryczny,wdalszymciągu
zachowujeswojąwartość,aktualnośćistanowipunktwyjściawieluwspółczesnych
rozważańpodatkowych.
R.A.Musgrave,współczesnyteoretykfinansów,wsposóbkompleksowyodnosisiędo
poglądówSmithaiodnajdujewnichpotwierdzeniebieżącychzasadiprawidłowo-
ścikształtowaniasystemówpodatkowych31.Ujmujeonnanowo,zpunktuwidzenia
dniadzisiejszego,warunekkorzyściwsformułowanejprzezSmithakoncepcjibenefit.
Rozumiegoniejakomiaręsprawiedliwościwklasycznymujęciu,alejakowarunek
równowagimiędzyświadczeniamiobywatelaaświadczeniamipaństwa.Osiągnięcie
nstanurównowagi”wświadczeniachfinansowychwymagarównocześniedwóchdziałań.
Popierwsze,wymagaustaleniapoziomuświadczeńpublicznych,apodrugie,ustale-
niaindywidualnychświadczeńpodatkowych.Dziękitemumożnawłaściwąpolityką
finansowąkojarzyćzesobądwiestronybudżetu-dochodyiwydatki.Państwobowiem
dokonujewyborumiędzyróżnymi,alternatywnymirodzajamiwydatkówpublicznych.
Wswoimdziałaniumożekierowaćsięzarównodobrempublicznym,awięcdobrem
całegospołeczeństwa,copowinnobyćregułą,jakipartykularnyminteresemgrup
społecznych,costanowizkoleiwyrazzłegorozumieniainteresupublicznego.
PoglądySmithadotyczącezasadkształtowaniaciężarupodatkowegomożnazdaniem
Musgrave’arozpatrywaćwkontekścienproblemówpodziału”
.Problemtenmadwa
aspekty.
Pierwszywiążesięzesprawowaniemwładzypolitycznej.Wolawiększościpolitycz-
nejwparlamencie,zgodniezwłasnymiwartościami,decydujenietylkoorozmiarach
obciążeńpodatkowych,lecztakżeoichzakresie.Większościpolitycznejprzysługuje
decydujący,rozstrzygającygłosprzyustalaniurodzajówirozmiarówkorzyściprzypa-
dającychspołeczeństwuzpolitykibudżetowejpaństwa.
Drugiaspektdotyczypodziałumajątkuidochodów.ZdaniemMusgrave’aSmith
akceptujetezę,zgodniezktórąmajątekwstanienaturalnymzostałpodzielonyprzed
stworzeniemspołeczeństwa,aumowaspołecznapowołującadożyciapaństwozostała
31
R.A.Musgrave,P.B.Musgrave,L.Kullmer,DieöfentlichenFinanzeninTeorieundPraxis,Tübingen
1975,s.14-17,22-24oraz235-239.