Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.MyślpodatkowaAdamaSmitha
63
przemysłowych.Takwięcprocesprzerzucaniaobejmujeostatecznieitych,którzydo
niegodoprowadzili(robotnikówprzemysłowych).
Robotnicyrolnitakżezainteresowaniprzerzuceniempodatkuodpłacy.Wykorzy-
stująrelację,któraistniejemiędzynimiadzierżawcamirolnymi.Podwyższeniepłacy
robotnikówrolnychoznaczaodpowiedniezmniejszeniepoziomuzyskówdzierżawców
rolnych.Dzierżawcyrolni,jeżelichcązachowaćnadotychczasowympoziomieswoje
dochody,muszązmniejszyćpoziomtenuty(dzierżawy)należnejwłaścicielowiziem-
skiemu.Możetooznaczać,żenaskutekzależnościekonomicznychpodwyżkapłac
robotnikówrolnychobciążyostateczniewłaścicielaziemskiego.
3.5.Przerzucaniepodatkówodtowarówkonsumpcyjnych
Smithtwierdzi,żejeślipaństwoniemożezjakichśwzględówwprowadzićbądźrozsze-
rzyćopodatkowaniabezpośredniego,toskłonnejestobciążyćdochody„pośrednio
podatkiemodartykułówkonsumpcyjnych”28.Jesttowygodna,prostawkonstrukcji
ibardzokuszącaformauzyskiwaniadochodówbudżetowych.Opodatkowaniekon-
sumpcjimożewykazywaćtendencjęwzrastającąwmiarętego,jakzanikaćbędąźródła,
zktórychmożnaczerpaćpodatkibezpośrednie.Smithmaświadomość,żewsystemie
podatkowymwspółistnieją,botakajestlogikaprocesówgospodarczych,podatkibez-
pośrednieipośrednie.Każdyznichstanowiważneźródłodochodówbudżetowych.
Oceniającformęizakresopodatkowaniaartykułówkonsumpcyjnych,Smithdostrze-
ganastępująceprawidłowości.Przedewszystkimwkażdymspołeczeństwieumownie
możnawyróżnićdwiegrupyludności:
1)bogatychirozrzutnych,
2)ubogiewarstwy.
Ponadtowśróddóbrkonsumpcyjnychzarównonprzedmiotyzbytku”
,czylitowary
luksusowe,którenniekonieczniepotrzebnekażdemuczłowiekowi”
,jakiartykuły
npierwszejpotrzeby”
,czylitowaryniezbędnedożycia.Strukturazamożnościiwynika-
jąceztejstrukturypreferencjeinawykikonsumpcyjnesprawiają,żenbogaciirozrzutni”
przyczyniająsiędozwiększeniadochodówpodatkowychwstopniuzdecydowanie
większymaniżeliniższe,ubogiewarstwyludności.
4.Politykafskalnaijejzałożenia
PoglądyliberalizmugospodarczegoskłaniająSmithadoformułowaniatezy,żeza-
daniapaństwapowinnybyćograniczonedoniezbędnegominimum.Odpowiednio
28
A.Smith,Badanianadnaturą...,s.651.