Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Siływiązaniamiędzycząsteczkowego5
regiony
wiążące
lek
miejscewiążące
miejsce
wiążące
makromolekularnycel
lek
dopasowanie
Indukowane
lek
makromolekularnycel
lekniezwiązany
lekzwiązany
grupy
wiążące
wiązania
międzycząsteczkowe
RYS.1.4.Stanrównowagipomiędzylekiemzwiązanyminiezwiązanymzcelem
oddziaływaniatypudipol-dipolioddziaływaniahydro-
fobowe.(Możliwejestrównież,abyteinterakcjezachodziły
wobrębiecząsteczki,wtymprzypadkusąonenazywane
wiązaniamiwewnątrzcząsteczkowymi(ang.intramolecular
bonds);patrzprzykład-strukturabiałka,rozdział2.2i2.3).
Żadneztychwiązańniejesttaksilne,jakwiązaniakowa-
lencyjne,któretworząszkieletcząsteczki,cooznacza,żesą
nietrwałe(tworząsięiulegająrozerwaniu).Istniejerówno-
wagamiędzyzwiązanymlekieminiezwiązanymzmakro
-
cząsteczką.Siławiązaniajestwystarczającoduża,abyutrzy-
mywaćlekprzezpewienczas,takabymógłzadziałaćnacel,
jednakjestnatylesłaba,żemożliwejestjegoodłączenie,
gdywykonaswojąpracę.Czas,przezktórylekpozostaje
związanyzcelem,zależyodliczbywiązańmiędzycząstecz-
kowychzaangażowanychwjegoutrzymanie.Lekitworzące
dużąliczbęwiązańprawdopodobniebędązwiązanedłużej
niżte,któretworzątylkokilkawiązań.Istotnymczynnikiem
sątakżeróżnicewsileoddziaływaniapomiędzyposzczegól-
nymitypamimiędzycząsteczkowychwiązań.
Wtworzeniuwiązańmiędzylekiemacelemmolekular-
nymważnąrolęodgrywajągrupyfunkcyjneobecnewcząs-
teczceleku,tzw.grupywiążące(ang.bindinggroups).Równie
ważnąrolęwwiązaniulekuzcelemmolekularnymodgrywa
jegoszkieletwęglowypoprzezoddziaływaniavanderWaalsa.
Miejscawiążącecelutakżezawierajągrupyfunkcyjneiszkie-
letywęglowe,którebiorąudziałwtworzeniuodwracalnych
wiązańmiędzycząsteczkowychzlekami.Specyficzneregio-
ny,wktórychzachodzątereakcjenazywanesąregionami
wiążącymi(ang.bindingregions).Badanieminterakcjileków
zmiejscamiwiążącymi,atakżeefektamifarmakologicznymi
wywoływanymiwwynikutychoddziaływańzajmujesięfar-
makodynamika.Przejdźmyterazdoomówieniaposzczegól
-
nychtypówwiązańmiędzycząsteczkowych.
1.3.Siływiązania
międzycząsteczkowego
Istniejekilkarodzajówoddziaływańmiędzycząsteczkowych,
któreróżniąsięsiłąwiązania.Liczbairodzajetychoddziały-
wańzależąodstrukturylekuiobecnychgrupfunkcyjnych
(rozdział13.1).Takwięc,każdylekmożewejśćwinterakcję
zcelemswojegodziałaniazapomocąopisanychponiżejod-
działywań,jednaknależypamiętać,żeniezawszewszystkie
musząbyćwykorzystane.
11.3.1.Wiązaniaelektrostatycznelubjonowe
Wiązaniejonowelubelektrostatycznejestnajsilniejszym
związańmiędzycząsteczkowych(20-40kJ·mol
-1
)izacho-
dzimiędzygrupamioprzeciwnychładunkach,naprzy-
kładjonkarboksylanowyijonaminowy(rys.1.5).Siłatych
oddziaływańjestodwrotnieproporcjonalnadoodległości
międzydwomanaładowanymiatomami.Zależytakżeod
środowiskareakcji,jestsilniejszawśrodowiskuhydrofobo-
wymniżwpolarnym.Zazwyczaj,znajdującesięwewgłębie-
niachmakrocząsteczek,miejscawiązanialekusąznatury
bardziejhydrofoboweniżpowierzchniamakrocząsteczki,
awięcwzmacniatoefektoddziaływaniajonowego.Prawdo-
podobieństwoosłabieniasiływiązaniajonowegoodseparo-
wanegowewgłębieniumiejscawiążącegojestmniejszeniż
wprzypadkupozostałychoddziaływańmiędzycząsteczko-
wych.Zatem,jeślimożliwejestutworzenietegowiązania,
toprawdopodobniebędzietopierwszainajważniejszain-
terakcja,jakazajdziepowejściulekudomiejscawiążącego
makrocząsteczki.