Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Klasyfkacjaleków11
energiiwiązania.łEnergiatychoddziaływańjestniewielka
iwynosi0,1-0,2kJ·mol
-1dlakażdegoangstremakwadra-
towegopowierzchnihydrofobowej,alemożemiećistotny
wpływnatworzeniewiązania.Czasamiregionhydrofobo-
wycząsteczkilekumożebyćniewystarczającobliskore-
gionuhydrofobowegomiejscawiążącego,wówczaswoda
możezostaćuwięzionamiędzytymidwiemapowierzchnia-
mi.Wtymprzypadkuwzrostentropiiniejesttakznaczny,
dlategokorzystnebyłobyzaprojektowanielepiejdopaso-
wanejcząsteczkileku.
1.4.Lekiazagadnienia
farmakokinetyczne
Farmakodynamikatobadanietego,jaklekwiążesięzdo-
celowymmiejscemwiążącymiwywołujeefektfarmakolo-
giczny.Jednakżeniekażdyzwiązekzdolnydowiązaniasię
zokreślonymcelembędzieużytecznyjakośrodekklinicz-
nylublek.Abytaksięstało,leknietylkomusiwiązaćsię
zcelem,alemusidoniegodotrzećwpierwszejkolejności.
Wprzypadkulekupodawanegodoustniewiążesiętozdłu-
gąpodróżązwielomazagrożeniami,którenależyprzezwy-
ciężyć.Lekmusiprzetrwaćkwasyżołądkowe,anastępnie
enzymytrawiennewjelicie.Powinienbyćwchłoniętyzjelit
dokrwi,apotemprzetrwaćwwątrobie,gdzieenzymypró-
bujągozniszczyć(metabolizmleków).Musibyćrozpro-
wadzonypocałymorganizmie,aleniekumulowanyprzez
tkankętłuszczową.Niepowinienbyćzbytszybkowydala-
ny,ponieważkoniecznebędzieczęstszedawkowaniewcelu
utrzymaniaodpowiedniejaktywności.Zdrugiejstronynie
powinienbyćwydalanyzbytwolno,boefektyjegodziałania
mogąutrzymywaćsiędłużejniżjesttowymagane.Badania
nadtym,jaklekjestwchłaniany,dystrybuowany,metabo-
lizowanyiwydalany(znanewprzemyślefarmaceutycznym
jakoADMEłł),nazywająsięfarmakokinetyką.Farmako-
kinetykaopisujencoorganizmrobizlekiem”wprzeciwień-
stwiedofarmakodynamiki,któraopisujenjaktenlekwpływa
naorganizm”
.
Istniejewielemetodwykorzystywanychprzezchemików
medycznychwcelupoprawywłaściwościfarmakokinetycz-
nychlekuwtrakciejegoprojektowania,alerównieistotne
sąmetodyprzygotowaniaformulacjilekuorazdrogajego
podania.Lekiskładająsięnietylkozaktywnejsubstancji
leczniczej.Każdapigułkazawieracałągamęsubstancjiche-
micznych,któreodpowiadajązajejstrukturęistabilność,
atakżepomagająwdostarczaniuirozkładaniupigułki
wodpowiedniejczęściprzewodupokarmowego.
łSwobodnaenergia(entalpiaswobodna)(ΔG)jestzwiązanazezmianą
entropii(ΔS)wedługrównaniaΔG=ΔH-TΔS.Jeślientropiawzrasta,ΔS
jestdodatnia,copowoduje,żeΔGjestbardziejujemna.Imbardziejujem-
nawartośćΔG,tymbardziejprawdopodobnebędzieutworzeniewiązania.
łłADMEtoakronimodang.absorption,distribution,metabolism,excre-
tion(przyp.tłum.).
PODSUMOWANIE
•
Lekidziałająnacelemolekularnezlokalizowanewbłonie
komórkowejlubwewnętrzukomórek
•
Celemlekówsąmakrocząsteczkimającewswojejstrukturzemiej-
scewiążące,doktóregolekmożesiędopasowaćizwiązaćznim.
•Większośćlekówwiążesięzcelamimolekularnymizapomocą
wiązańmiędzycząsteczkowych.
•Farmakodynamikazajmujesiębadanieminterakcjilekówzich
celamimolekularnymiorazwywoływanymiefektamifarmako-
logicznymi.
•
Oddziaływaniaelektrostatycznelubjonowewystępująmiędzy
grupamioprzeciwnychładunkach.
•
Wiązaniawodorowewystępująmiędzybogatymwelektrony
heteroatomemawodorempozbawionymelektronów.
•
Wodórzaangażowanywwiązaniewodorowenazywanyjestdono-
remwiązaniawodorowego.Elektroujemnyatom,któryoddziałuje
zwodoremwwiązaniuwodorowym,nazywanyjestakceptorem
wiązaniawodorowego
•
OddziaływaniavanderWaalsazachodząmiędzyniepolarnymi
obszaramicząsteczekisąspowodowaneprzejściowymiinter-
akcjamitypudipol–dipol.
•
Oddziaływaniajon–dipolitypudipol–dipolsąsłabąformąod-
działywaniaelektrostatycznego.
•
Oddziaływaniahydrofoboweobejmująprzemieszczenieuporząd-
kowanychwarstwcząsteczekwody,któreotaczająhydrofobowe
regionycząsteczek.Wynikającyztegowzrostentropiiprzyczynia
siędoogólnejenergiiwiązania.
•
Grupypolarnemusząbyćdesolwatowane,zanimzajdąinter-
akcjemiędzycząsteczkowe.Powodujetostratęenergetyczną,
tzw.kosztdesolwatacji.
•
Farmakokinetykalekuopisujejegowchłanianie,dystrybucję,
metabolizmiwydalaniezorganizmu.
1.5.Klasyfkacjaleków
Istniejączterygłównesposobyklasyfikowanialubgrupo-
wanialeków.
Popierwsze–zgodniezefektemfarmakologicznym.
Lekimożnaklasyfikowaćwzależnościodichdziałaniabio-
logicznegolubfarmakologicznego,naprzykładśrodkiprze-
ciwbólowe,przeciwpsychotyczne,przeciwnadciśnieniowe,
przeciwaastmatyczneiantybiotyki.Jesttoprzydatne,jeśli
chcemypoznaćpełenzestawlekówdostępnychwleczeniu
konkretnejdolegliwości.Jednakoznaczato,żeliczbaleków
wdanejgrupiejestduża,adotegosąonebardzozróżnico-
wanepodwzględemstrukturychemicznej.Jesttospowo-
dowaneistnieniemwieluróżnychcelówmolekularnych,na
któremogądziałaćleki,abywywrzećpożądanyefekt.Dla-
tegoniemożnaporównywaćróżnychśrodkówprzeciwbó-
lowychioczekiwać,żebędąmiałypodobnąstrukturęlub
wspólnymechanizmdziałania.