Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KulturaCeltów
37
jakikolwiekkoncepthistorii.Cimnisispisująrocznikitroskliwie,leczbezpolotuiniematam
praktycznieaniśladuczegokolwiek,coprzypominałobywspółczesnąhistorięn
18
.
Cyklulsterskistanowiprzykładliteraturyarystokratycznej.Zawieraserięopowieści
ipodańobohaterskichczynachUlsterczyków(pogael.Ulaidh).IchwładcąbyłConchobar
MacNess,przewodzącyDrycerzomczerwonegoznakun.Głównymbohateremcyklujestzięć
Conchobara,CœChulainn(Culchulainn),anajważniejszymzabytkiemeposzatytułowany
Ta
´in,czyliUprowadzeniestadzCuailnge(TainalboTa
´inBóCuailnge).Cuchulainnbyłwe-
długwszelkiegoprawdopodobieństwapostaciąrzeczywistąiżyłwIw.n.e.Eposjesthistorią
wyprawywojennejkrólaConnachtuAilillaijegookrutnejimściwejżonyMedbnaUlster,
wceluzagarnięciatutejszychstadbydła.Cuchulainnbrawurowoodbijastado,choćosta-
tecznieginiezdradzieckozamordowanyprzezcórkiczarownikaCalatinaorazniejakiegoLu-
gaida,pochodzącegozrodzinykrólewskiej,amszczącegosięzaśmierćswegoojca.
CzynyCuchulainnasązarazemświadectwemnarodzinceltyckiegohonorurycerskie-
go.WswejwalcezwojownikamiConnachtunieuciekasiędopodstępuizdrady,postępuje
zgodniezzasadamilónlaith,czyliDwidzialnościmęstwan,męstwanieskażonegonieuczci-
wościąizgodnegozzasadamiceltyckiegofairplay(fl
´rfer).
Nacyklulsterskiskładająsiępozatymopowieściepickiezwątkamipobocznymiwo-
becTa
´in,opisującejegodrugoplanowepostacie,aletakżezupełnieinnychbohaterów
iwydarzenia,chociażprawiezawszesąonewjakiśsposób,np.pokrewieństwembohaterów
czyskutkamiakcji,powiązanezTa
´in.WopowieściTa
´inBóFróich(WyprawaFroechapo
bydło)znajdujemyjednąznajsubtelniejszychwdawnejliteraturzeeuropejskiejscenerotycz-
nych,gdyFindabair,córkaznanegonamjużzUprowadzeniastadzCuailngekrólaAililla,by
sprawdzićmiłośćtytułowegobohatera,wysyłagonadrugąstronęjeziorapogałązkęjarzę-
biny.Froechpłynietamnago,cobudziwniejerotycznemarzenia:
Findabairzwykłapotemmówićokażdejpięknejrzeczy,jakąwidziała,iżuważazapiękniejszywidok
Froechapłynącegoprzezciemnątońjeziora,jegobiałeciało,cudownewłosy,regularneoblicze,szare
oczy,delikatnąmłodośćbezskazyiwstydu[...]jegociałogładkieidoskonałezgałązkączerwonych
jagódmiędzyszyjąajasnątwarzą.Findabairzwykłamówić,żenigdyniewidziałaczegoś[...]tak
pięknego,jakon
19
.
Cyklfeniańskimiałprzeciwstawnydocykluulsterskiegorodowód.Podczasgdy
warystokratycznych,otoczonychpalisadamicranógachtrwałyucztyiuroczystościdworskie,
znanejakoóenaige,afilidzirecytowaliTa
´iniinneopowieściobohaterskichUlsterczykach,
wubogichchatachwiejskich,przyogniskachmyśliwskichinałodziachrybackichrozbrzmie-
wałapoezjainnegotypu.Jejbohateramibylifeniańczycy(fiończycy-PhenianslubFionna),
czyliżołnierzeFionnaMacCumhailla,obrońcyluduprzedniegodziwościamimożnychtego
świataiokropnościamiwojny.GdyprzynależnośćdoUlsterczykówuwarunkowałarystokra-
tycznyrodowód,miejscewdrużynieFionnamógłzdobyćkażdy,wykazującsiędzielnością,
szlachetnością,anadewszystkopoczynaniami,którechroniłysłabszych.Obowiązywała
wśródnichznanadodziśzarównowIrlandii,jakiwSzkocjizasada:Dczłowiekjestkimś
17
TheTain,transl.fromtheIrishepicTainBóCuailngebyTh.Kinsella,Oxford1982,s.75.
18
R.Atkinson,Introduction[w:]YellowBookofLecan,Dublin1896,s.[4].
19
E.Knott,G.Murphy,op.cit.,s.131.
