Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
72
DZIEDZICTWOARTURAIHENGESTA
byłopotrzebneprzezcałyrokwcelebrowaniuuroczystościiświąt.Wszystkoto[...]było
naśladowaneprzezwieluwinnychmiejscachn
21
.
Mamynieliczne,alepotwierdzoneinformacje,żedook.800r.tylkopewnaczęść
kościołówutrzymywaławłasnychkantorów.Dopierownastępnymstuleciuichliczbarady-
kalniesięzwiększa,zapewnepodwpływemwybitnychwładcówWessexu,szczególniejednak
w2poł.IXw.zasprawąmecenatukulturowegoAlfredaWielkiego.Król,jaksięokazuje,
popierałnietylkopogańskiepieśni.
Sztukaiarchitekturaanglosaska
Poezjastaroangielskanajczęściejrozbrzmiewaławhallu,dawnymtypiedworuan-
glosaskiego.Jegogłównąatrakcjąbyładużasalajadalnaiwspartypotężnymibelkowaniami
dach.Zewzględówoczywistychniezachowałsiężadendrewnianyhallznajdawniejszego
okresuanglosaskiego,alebudowlepóz
·niejsze,równieżpowstałewokresienormańskim,
przejmowałystarerozwiązaniaitradycjeciesielskie,różniącesięodpóz
·niejszychskromniej-
szymiwymiaramiimniejwyrafinowanymwykończeniem.Wiemyobecnie,napodstawie
póz
·niejszychzabytków,jakwyglądaływysokieomalnawowestropy(raisedaisle).Szczegóło-
werozwiązaniabyłyróżne,aledonajczęstszychtypównależałystropykonstruowanezpar
odpowiedniouformowanychłukowychbelek(arch-bracedcrucks),łączonychwklucze
uszczytustropu.Tepotężnebelkistropowe,atakżerozmaitewspornikiwięz
·bydachowej,
byłyzarazemkomponowanewróżnorodnegeometrycznewzoryitworzyłycorazbardziej
złożonestruktury.Stanowiłytymsamymzapowiedz
·wyrafinowanychstropówdrewnianych
epoknastępnych,wtymwspaniałegoichrozwojuwepoceanglonormańskiejirozkwituza
panowaniaTudorów.
Wczesnekościoły,budowanezkamieni,powstawałyczęstozbudulcapochodzącego
zdawnychfortówrzymskich.W669r.mnichBassaotrzymałodkentyjskiegokrólaEcgberta
prawowykorzystaniaruindawnegorzymskiegofortuwRegulbiumdobudowykościoła.
Wkrótcepowstałaimponującadużaświątynia,wielokrotniepotemprzebudowywana
irozbudowywana.Obecniejejruinysąstopniowopomniejszaneprzezmorze,podmywające
brzeg,naktórymwznosiłsięniegdyśgłównykorpusbudowli.
WpodobnysposóbpowstawaływanglosaskiejAngliiwcaleliczne,naogółniewiel-
kie,jednonawowekościoły,istniejącedodziśwformieruin,niekiedyjednakzachowane
wcałościinadalfunkcjonujące(RepronwDerbyshire,BrixworthwNorthamptonshire).
Kościołytepoczątkowo,przycałejróżnorodności,miałysurowe,pobawionezbędnych
ozdóbkształtyibyłyodgrodzonemuremodzewnętrznegoświata.Przyszedłjednakczas
naichupiększanie.NastąpiłotonajszybciejwbogatejiartystycznieprzodującejNorthum-
brii.Mamyinformacje,żejeszczewVIIw.opatWearmouth,BenedyktBiscop,posłałna
kontynentdoGaliiposzklarzy,bywykonaliodpowiedniewitrażewjegoklasztorze.Mniej
więcejwtymsamymczasiepierwszewitrażemiałybyćteżzrobionenazamówienieWilfryda,
biskupaYorku,dlatamtejszejkatedry,znanejpóz
·niej,zwłaszczaporozbudowiewdobienor-
mańskiej,jakoYorkminster.Żadenztychwczesnychwitrażyniedotrwałdonaszychczasów,
alewykopaliskawWearmouthiJarrowujawniłyszczątkiszkłaiokien,napodstawiektórych
możnasiępokusićoichczęściowąprzynajmniejrekonstrukcję.
