Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WikingowiewBrytanii–nietylkorozboje
77
WikingowiewBrytanii–nietylkorozboje
Wikingowiesąpostrzeganigłówniejakobarbarzyńcyirozbójnicy,którzyprzezkilka-
setlatbylizmorąnarodóweuropejskich,przysłowiowąwówczasDżółciąchrześcijaństwan(fel
christianitatis).Literaturaikinowypełnionesądośćjednostronnymiobrazamiwikińskich
przygód,napadów,rabunkówioczywiścieszlachetnychczynówtych,którzybronilicywiliza-
cjiprzedłotrostwamiwojownikówwdługichłodziach.Jesttoobrazprawdziwytylko
wodniesieniudopierwszegookresuwikińskiejepopei.Pojejbarbarzyńskiejfazienastąpił
okrescałkowicieróżny,wktórymwidzimywikingówjakopionierówrolnictwa,żeglugi
ihandlu,budowniczychmiast,twórcówpierwszejeuropejskiejfederacjimiasthandlowych
ieuropejskiegoparlamentaryzmu(powstaływ930islandzkiAlthingjestdziśnajstarszym
funkcjonującymparlamentemeuropejskim).ToDludziepółnocyn(Northmen,Normans),jak
ichwówczasnazywano,zapoczątkowaliwconajmniejkilkukrajachEuropy,Rusi,byćmoże
wPolsce(hipotezahistorykaFranciszkaPiekosińskiego),anapewnowNormandii,Irlandii
inaSycylii,wyższe,niżfunkcjonującetamwcześniej,formyorganizacjipaństwowej.
Brytaniazostałapoddanapodobnymoddziaływaniomwstopniuchybanajwiększym
zewszystkichpaństweuropejskich.Pofazienapadów,osiedlającysiętuwikingowieutworzyli
nowoczesną,jaknaswójczas,strukturępolitycznąonazwieDanelagh(Danelaw),czylite-
rytoriumpodlegająceprawomduńskim.WkońcowymokresiewikińskiejekspansjiAnglia
byłaprzez40latczęściąskładowąmonarchiianglo-duńskiej,stworzonejprzezKanutaWiel-
kiego(panował1016-35).Wreszcie,pokrótkimanglosaskiminterludiumEdwardaWyznaw-
cy(1043-66)ijegoearlaHaroldaGodvinsona,prężna,choćwojowniczacywilizacja
Normanów,spadkobiercówwikińskiegosjoekonga-królamorskiegoHrolfaGa
¤ngu,osiedlo-
nychnaterytoriumdzisiejszejFrancji,przyczyniłasiędowszechstronnegozmodernizowania
państwaangielskiegow1066r.Wszystkietewydarzeniawiązałysięnietylkozprzemianami
politycznymi.Pozostawiaływyrazisteśladywkulturzebrytyjskiej,poszczególnychjęzykach,
literaturach,obyczajach,nakoniec,coszczególnieważne,aczęstoniedostrzegane-
wrozbudzeniudośćniemrawejtutradycjiiduchaekspansjimorskiej,wczymwikingowie
byliprzecieżniedościgli.
WpływwikingównalosyBrytaniirozpoczynasięjednakseriązbójeckichrajdów
ipodbojów.Kusiłyichszczególnieklasztory,bogatewdrogocennysprzętliturgiczny.Po
razpierwszywikingowiezaznaczylikrwawoswąobecnośćwrejonieBrytanii,gdysplądrowali
klasztornawysepceLindisfarnew793r.W801r.,wedługz
·ródełirlandzkich,lubw802,
wedługKronikianglosaskiej,spustoszyliinnyklasztornawyspieIona,grabiącskarbiecpełen
religijnychprecjozówioczywiściemordującbezlitośniemnichów.Ci,którzyocaleli,zwykle
przywracaliżycieklasztorowi,poczynającodzbieraniaporzuconychprzezrozbójnikówksiąg
-to,cowikingówwnichinteresowało,tobogateinkrustacjeiozdobyzcennychkruszców
ikamieninaokładkach.Dziękitemuocalałaczęśćksiąg,któreniezostałyspalonezcałym
klasztorem,m.in.wyjątkowoważnaKsięgazKells.Iona,Lindisfarne,klasztornawyspieSligo
byływielokrotnierabowaneipalone.Niewielepomagałoprzenoszenieprecjozówdowięk-
szychilepiejbronionychklasztorównalądzie.Szybkobowiemwikingomprzestaływystar-
czaćrabunkiubrzegówizapoczątkowalinowątaktykęnajazdów,polegającąnapotajemnym
przybijaniudobrzeguiszybkimrajdziewgłąblądu.Łodzieczekałypotemnanichwinnym
miejscu,takżetrudnobyłoprzygotowaćnanichzasadzkę.Tętechnikęrabunkuzastosował
