Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
BRITANNIAANTIQUA
whistoriiwymienienianazwytegomiastawjegołacińskiejformie:DSwetoniuszzgodnąpo-
dziwustanowczościąwyruszyłdoLondiniumwsamśrodeknieprzyjaciółn
18
.
Niestety,Swetoniuszniezdążył.Londynzostałzłupionyiczęściowospalony,po
czymarmiaBoudikiruszyłanaVerulamium.Dodecydującegostarciadoszłoprawdopodob-
niewpobliżudzisiejszejmiejscowościAtherstonenadrzekąAnkerwhrabstwieWarwick.
DotądarmiaBoudiki,będącawłaściwieprzypadkowązbieraninąniezdyscyplinowanychwo-
jownikówiichrodzin,zwyciężaładziękiswejliczebnościizaskoczeniu.Watakunanieprzy-
jacielabrałyudziałnawetkobiety,wykorzystującwszystkiedostępneśrodki,zkijamiinożami,
wydłubywaniemoczupalcamiiszarpaniemzawłosywłącznie.Dawałotorezultaty,gdyBry-
tonimieliprzewagę.Otaczaliwówczasprzeciwnikaisystematyczniewycinaligowpień.Swe-
toniusz,wiedzącotym,zastosowałinnątaktykę.Podzieliłswelegionyna3części,którychnie
sposóbbyłootoczyć,apotemuderzyłztrzechstronrównocześnie.KasjuszDionpozostawił
namzapisokrzyku,jakimiaławznieśćBoudikaprzedbitwą:DZamną,boinnywybórto
jarzmorzymskien.BitwazakończyłasięrzeziąCeltów,którzyniewytrzymalikoncentryczne-
goatakuSwetoniusza.ZrozpaczonaBoudikamiałapopełnićsamobójstwo,alebezpośred-
niegodowodunatoniema.
PodochronąMuruHadriana
RzymianiewyciągnęlizpowstaniaIcenówwłaściwewnioski.Zachowującpozorysu-
rowości,stopniowołagodziliswepostępowaniewobecludnościbrytońskiej.PoSwetoniuszu,
któregoodwołanoinagrodzono,gdyzapanowałjużspokój,przysłanonanamiestnikakom-
promisowonastawionegoPretoniuszaTurpilianusa,poktórymzarządprowincjiprzejąłTre-
beliuszMaximus(63-69).Tenostatniwprowadziłwżycie,zapewneuzgodnionezRzymem,
zarządzenie,byDściągaćpodatkitakniskie,jaktotylkomożliwen-zasadazpewnościągod-
nazalecanianietylkowstarożytności.Nietrzebadodawać,iżtakąpolitykąpozyskałsobie
zwłaszczawpływowewarstwykupieckie.
WtedyteżsytuacjawBrytaniiuspokoiłasięwtakimstopniu,żeRzymianiemogli
pomyślećozorganizowaniusprawniejszejniżdotądadministracji,opierającejsięnietylko
nakomendachwojskowychwlicznychgarnizonach(castra),rozrzuconychnaopanowanym
jużterytoriumBrytanii,aleinarodzajusamorządu.Istniaławprawdzieiwcześniejzbierająca
sięwCamulodunumRadaProwincji(ConciliumProvinciae),alejejdziałalnośćbyłaraczej
symboliczna.Dopieroterazprzedstawicielewszystkichmiastbrytońskichuzyskalinietyle
większeprawa,ilemożliwośćefektywniejszegoznichkorzystania.
RadaProwincjibyłaodtądwybieranaprzezprzedstawicielimiastzbierającychsięraz
narok,niestety,wmiejscu,któregonieznamy,byćmożewLondynielubVerulamium,gdyż
spaloneCamulodunumdługonienadawałosiędotychcelów.Radaodpowiadałazazbieranie
podatków,jejdelegaciwybieralinaczelnegokapłanaprowincji,mieliteżprawobezpośrednie-
godostępudocesarza,acomożenajważniejsze-opiniowaniakażdorazowegonamiestnika-
gubernatorazarządzającegoBrytaniąjakoprowincjąrzymską.Władzasądowniczazostała
podzielonanamiejskąiprowincjonalną.Wmiastachsprawowałojąciałozłożonezczterech
mężów,zwanychquattuorviri,naprowincjizdwóch-duoviri.Miastamizarządzanowedług
prawarzymskiego,alestosowanetuprzepisyuwzględniałypotrzebyludnościbrytońskiej.Naj-
lepiejbyłotowidaćwfunkcjonowaniumiejskichquasi-senatów(ordo),doktórychwchodziła
starszyznaposzczególnychplemionbrytońskich,zresztą,szybkosięromanizująca.
