Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
DZIEDZICTWOARTURAIHENGESTA
Drogipodbojuanglosaskiego
ObokzaproszeniaGuorthigirnaichęcipodbojujednymzimpulsówwspólnegoprzy-
byciadoBrytaniiplemionAnglów,SaksonówiJutówmógłbyć,jakostatniosięprzypuszcza,
naciskwywieranynaichterytoriaprzezhordyHunów.Zchwilągdyplemionaterozpoczęły
inwazjęnaBrytanię,wyraz
·niejednakrozdzielająsięwedługdawnych,kontynentalnychpo-
działówszczepowych.Jutowie,jakinformujenasBeda,poprzestalinaosiedleniusięnate-
renieCantium(dziśKent)oraznawyspieWight.Saksoniwkrótcezapoczątkowaliswój
zdobywczyszlakwkierunkuzachodnimnapołudniuBrytanii,gdzieteżpozostawiliposobie
istniejącedodziśnazwymiejscowe,niczymstempleokreślająceetnicznośćprzybyszów,na-
zywanychwjęzykustaroangielskimSeaxna.Częśćpodbitejkrainynajbardziejwysuniętana
południezyskałateraznazwęSuthseaxna-krajpołudniowychSaksonów(dziśSussex).Po-
dobnieczęśćzachodnia,Westseaxna,stałasiępóz
·niejWessexem,awschodnia,Estseaxna-
Essexem.Tuteżposzczególneplemionazaczęłybudowaćplemiennepaństewka,którychcha-
rakterokreślaładawnagermańskanazwaDgan,tasama,zjakiejwywodzisiędzisiejszenie-
mieckieDgaunjakookreślenieterytorialności.WdialektachplemionpodbijającychBrytanię
zyskałaonaformęDgen.Dziśjestprawieniedostrzegalnawewciążegzystującychdawnych
nazwach.Zanikłalubzmieniłakształtzasprawątzw.palatalizacji,czylizmiękczeniakońcó-
wek.Znającregułytychprzemian,możnajednakbeztrudurozpoznaćowoDgenwtakich
nazwachdawnychpaństewekplemiennych,jakpóz
·niejszehrabstwoSurrey,któregopierwot-
nanazwaprzedpalatalizacjąkońcówkibrzmiałaSutheri-ge.
GdySaksonipodbijalipołudniowąiśrodkowąBrytanię,Anglowiewyruszyliku
północy.Zajmowalidużeterytoriaceltyckie,dlaktórychstrukturamałegoDgenbyłanie-
wystarczająca.Powstawałytuwiększeterytorialniekrólestwa,wniektórychwypadkachprzej-
mowanedrogąmariażylubpodstępuodmiejscowychwładcówceltyckich.Przypuszczasię,że
wtakisposóbAnglowieprzejęliDeirę.NazwaDeirywyraz
·nieniejestgermańska.Deirawraz
zinnympodbitymczyteżprzejętymkrólestwem,Bernicją,tworzyłaod605r.Northumbrię.
NimpowstałaNorthumbria-BernicjaiDeiraokazałysięnatyledużeiznaczące,że,
chcącutrzymaćswąpozycjęmałychDgennapołudniuBrytanii,podobniejakinnestruktury
plemienne(plemionaHastingów,Stoppingów,Readingów,Hwikkówitd.),zaczęłysięłączyć
wwiększekrólestwa.Powstałoichwpewnymmomencie8:Kent,Essex,Wessex,Sussex,
WschodniaAnglia,Mercja,Bernicja,Deira.PopołączeniusięDeiryiBernicjizostałoich
7,stądwodniesieniudotegookresuhistoriiAngliijestużywananazwaheptarchia(odgr.
liczebnikahepta-siedem).
Państewkaheptarchiczne,takjakzapewnewcześniejszeplemienneDgen,miałystruk-
turęprzyniesionąwdużejmierzezkontynentu.Alerozwijałysięzyskująctunowykształt
izastosowanie,przykłademfyrd,rodzajpospolitegoruszenianawypadekpotrzebywojennej.
Innącharakterystycznąinstytucjąanglosaskąbyłwitanagemot-rodzajradystarszych,którą
potemodnajdujemynaróżnychszczeblach,odlokalnychradwiejskichwitanówwpo-
jedynczychDgen,przezradyplemiennychkrólestw,powitanogólnoangielski,ciałozatwier-
dzającekandydatównatron,wypowiadającewojnęitd.NimpowstałazjednoczonaAnglia,
przezcałyczasistnieniaheptarchiitrwałswoistypojedynekoprzywództwojednychkrólestw
naddrugimi.Władcakrólestwa,którezdołałosobietakieprzywództwowywalczyć,zyskiwał
tytułbretwaldy-panacałejBrytanii,choćtytułtenbyłiluzoryczny,bonieobejmowałBrytanii
