Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BritanniaRomana
53
goaktualniecesarzaotrzymałanazwęMuruAntoninusa.Łączył,araczejmiałłączyć,za-
chodnieiwschodniewybrzeżeBrytaniinawysokościBodotriaAest(dziśzatokaForth)
iClotaAest(zatokaClyde).Jednakżepracenigdyniewyszłypozastadiumrobótziemnych
idrewnianychpalisad.
TymczasemBrytaniastawałasięcorazzasobniejsząilepiejzorganizowanąprowincją
rzymską.DowodemnatosąjejstosunkigospodarczezImperium.Wyspabyłaeksporterem
licznychtowarów.Utrzymywałsięhandelcyną,jużnietakważnąjakwepocebrązu,ale
wciążstanowiącąistotnymetalowszechstronnymzastosowaniu.Metalem,którywydoby-
wanownieporównaniewiększychilościachieksportowanonakontynent,byłołów.Rzymia-
niewyrabializołowiururywodociągowe,niektórenaczynia,atakżeekstrahowalizniego
srebro.KopalnieołowiuznajdowałysięgłównienatereniedzisiejszegoDerbyshire
iwpółnocno-wschodniejWalii.NawyspieMonawydobywanomiedz
·.Nieopodaldzisiejsze-
goPumpsaintwCarmarthenshirefunkcjonowałanawetkopalniazłota!Ważnedlagospo-
darkibyłyrównieżkopalnierudyżelaza,którezapewniałysurowiecdoprodukcjirodzimej
broni.NajwiększekopalnierudyznajdowałysięwdzisiejszychmiejscowościachWeald
iForestofDean.Owysokimzorganizowaniuówczesnegoprzemysłuświadczyistnieniekom-
paniipaństwowych,skupiającychposzczególnekopalnie.Zachowałasięgarśćnazwtakich
przedsiębiorstw,jakClassisBritannica,MetallumBriganticum,MetallumDeceanglicumitd.
RozpoczętoteżwBrytaniiwydobywaniewęgla,choćzrazuniemiałonjeszczeszerszego
zastosowania.Zapomocąwęglautrzymywanonp.wiecznyogieńnaołtarzuMinerwywjej
świątyniwAquaSulis.WydobywanogometodąodkrywkowąnieopodalRadstockwdzi-
siejszymhrabstwieSomerset,atakżewBarsleyMainwYorkshire.
DziękiRzymianompojawiłysięwBrytaniipierwszemłynywodne,służącenietylko
domieleniaziarna,aletakżenapędzająceprostemaszyny.Archeologicznepozostałościta-
kichmłynówzidentyfikowanowśródbudynkówgospodarczychwillwWoolastonPilloraz
wGreatChesterfordwhrabstwieEssex,oprócztegoconajmniej3takiemłynyfunkcjonowały
wzdłużfortyfikacjiMuruHadriana.
WażnąpozycjąeksportubrytońskiegodoRzymubyłypsywyścigowe.WstolicyIm-
periumcieszyłysięteżuznaniempełneceltyckiejfantazjibrytońskiekurtyzany.Najsław-
niejsząznich,niejakąKlaudięBrytonkę,opiewałnawetpoetaMarcjalis.
Wzlotyiupadki„brytońskichcesarzy”
SiłaekonomicznaBrytaniistawałasięzwolnaważnymczynnikiemtożsamościbry-
tońskiej,którązaczęliodczuwaćnawetrządzącyniąRzymianie.W193r.,pozamordowaniu
kolejnychcesarzy-Kommodusa(wostatnimdniu192),3miesiącepóz
·niejPertynaksa
(28III193)iwreszcieDydiuszaJulianusa(1VI193)-legionyrzymskieobwołały
wróżnychczęściachImperiumtrzechkonkurującychzesobącesarzy.Wojsko,stacjonujące
wBrytanii,uznałozacesarzaKlodiuszaAlbinusa,dowódcę,którywcześniejzapisałsię
wpamięciżołnierzyludzkimichtraktowaniem.Krótkoprzedtem,wokresieżołnierskich
buntów,karanychwyjątkowookrutnie,właśnieAlbinuswstawiałsięzażołnierzami.Samjako
19
R.G.Collingwood,J.N.L.Myres,RomanBritainandtheEnglishSettlement,Oxford1949,s.254-255.
