Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BritanniaRomana
57
Narodzinybrytońskiegochrześcijaństwa
PodkoniecpanowaniarzymskiegopojawiłosięwBrytaniichrześcijaństwo.Takjak
wcałymImperium,religiętęoficjalnieprześladowano,szczególniewczasachcesarza
Dioklecjana.SzybkoteżdoczekałasięBrytaniaswychmęczenników.Prawdopodobnie
pierwszymbyłAugulus,biskupLondynu,jednocześniepierwszyznanyzimieniachrześ-
cijańskiduchownyBrytanii.Nieznamy,niestety,dokładnejdatyjegośmierci,choćnastąpiła
wedługwszelkiegoprawdopodobieństwaprzed300r.
Dokładniejszedanedotycządrugiegozmęczenników,uznanegopóz
·niejzaświętego,
imieniemAlban.Albanzginąłpodczasostatniejwielkiejfalirepresjiantychrześcijańskich,za-
inicjowanychprzezDioklecjanaok.303-304r.Jegomęczeństwozostałoopisaneprzez
póz
·niejszegokronikarzaanglosaskiegoBedę.Wedługniego,Albanukrywałwswoimdomu
kapłanachrześcijańskiegoonieznanymimieniu.Gdyowegokapłanachcieliaresztować
żołnierzerzymscy,Albanprzedstawiłsięjakoposzukiwanyksiądz,zostałpostawionyprzed
sądem,któryskazałgonaśmierćprzezścięcie.Żołnierz,którymiałgościąć,odmówiłwyko-
naniarozkazu.Chwilępóz
·niejinnyżołdakwykonałwyroknaobu-Albanieijegoniedoszłym
kacie.Wmiejscuegzekucjiwzniesionopotemkościół,znajdującysięnieopodalmiastaVeru-
lamium,podrugiejstronierzekiVer.Wczasachchrześcijańskichzaczęłosięturozwijaćmias-
to,którenosiobecnieimięmęczennikaSt.Albans,podczasgdydawneVerulamium
podupadło,ajegoterenzostałzczasemwchłoniętyprzeznowyorganizmmiejski.W793r.
wSt.Albanspowstałoopactwo,wktórymwśredniowieczudziałałonajsławniejszechyba
skryptoriumwAnglii.Wyszlizeńtaksławnikronikarze,jakRogerzWendoveriMatthewParis.
ZarównoBeda,jakiceltyckiautorGildaswspominają,żekrótkopoAlbanieśmierć
męczeńskąponieśliobywateleChester-AaroniJuliusz,Datakżewieluinnychludziobupłci
wkilkumiejscachn
21
.
Wedługtzw.MartyrologiiPseudo-Hieronima,liczbamęczennikówbrytońskichmiała
wówczassięgaćaż890osób,cojednakwydajesięniewiarygodne.KrótkopotemKonstantyn
Wielki,synHeleny,chrześcijanki,uznanejpotemzaświętą(dodziśpatronkiColchester),
miałotrzymaćodBogaznakprzedbitwązMaksencjuszem(konkurentemdowładzy)pod
muramiRzymu,przyMościeMulwijskim(312).Rokpóz
·niejwydałedyktmediolański,przy-
znającychrześcijanomswobodęwyznania.Odtejporybrytońscyduchownizaczęlisiępo-
jawiaćnakontynentalnychsynodach.AżtrzechbiskupówzBrytaniiuczestniczyłowsynodzie
wArlesw314r.BylitoEboriuszYorku,RestitutzLondynuiAdelphiusprzypuszczalnie
zLincoln.PrzezkilkadziesiątnastępnychlatnieznajdujemyjednaknazwiskBrytonówwśród
uczestnikówkolejnychsynodów.DopieronasynodziewArminiumw359r.pojawiłasiępo-
nowniegrupatrzechbiskupów,którychcechąszczególnąbyłowyjątkoweubóstwo.Jakpisał
obecnynatymsynodzieduchownyipisarzłacińskizAkwitanii,SulpicjuszSewerus:Dcitrzej
biskupi[...]niemieliżadnychprywatnychśrodków,poprzestającnadatkuzfunduszuogól-
nego,natomiastodrzucilipomoczebranąprzezichtowarzyszyn
22
.
Ztegookresurozwojubrytońskiegochrześcijaństwapozostałoniewielezabytkówar-
chitektonicznych.Częśćbudowanadoraz
·nie,zapewnezdrewna,znaturyrzeczynieprze-
21
Bede,TheEcclesiasticalHistoryoftheEnglishNation,London-NewYork1913,s.11.
22
Cyt.za:Ch.W.Ch.Oman,op.cit.,s.181.
