Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
BRITANNIAANTIQUA
sarzawtakimstopniu,żeniezadbałoustanowieniewBrytaniibezpośredniegozarządu
rzymskiego,cooczywiściewiązałobysięzwiększąwyprawąwojenną.WkrótceKaligulęza-
mordowanoiobowiązekpodbojuBrytaniispadłnajegonastępcę,Klaudiusza.Tymczasem
w43r.zmarłCunobelin.NawieśćotymKlaudiuszwydałrozkazwyprawieniadoBrytanii
4legionów,wtymtrzechstacjonującychnadRenem,uzupełnionychjednym,sprowadzonym
ażzPanonii(dziśpograniczeChorwacjiiWęgier).NaczelearmiirzymskiejstanąłAulus
PlaucjuszSylwanus,znanyczytelnikompolskimjakoprzybranyojciecLigiizSienkiewiczow-
skiegoQuovadis?JakogubernatorwojskowyBrytaniipozostawałtudo47r.
Podbójniebyłłatwymmarszemwgłąbwyspy.Rzymianiemusielistaczaćciężkie
bitwy.NaczeleoddziałówceltyckichstanąłdzielnyCaractacus(Caratacus),drugizsynów
Cunobelina.MusiałjednakulecprzewadzelepiejwyszkolonychiuzbrojonychRzymian.
WkrótcelegionyzdobyłyCamulodunum.TuteżurządzonowjazdtriumfalnyKlaudiuszowi.
Abypodnieśćrangęiwymowętriumfu,przywieziononatęuroczystośćokrętamikilkasłoni.
Okrespowstańbrytońskich
Gdyw47r.BrytanięopuściłAulusPlaucjuszSylwanus,jegomiejscezająłPubliusz
OstoriusScapula,zaktóregorządówdoszłodopierwszegowiększegopowstaniaplemienia
Icenów.PlemionaSylurówiOrdowikówpołączyłiwystąpiłprzeciwRzymianom,wspomnia-
nyjużCaractacus.Niestety,choćwalczyłmężnieprzeciwScapuli,przegrał2bitwyw48r.
imusiałschronićsięwśródniepokonanychjeszczeBrygantów.Miałnadzieję,żeplemięto,na
czelektóregostałanieustępliwadotądwobecRzymiankrólowaCartimandua,pozwolimu
zebraćsiły,bypotemwspólniewystąpićprzeciwnajez
·dz
·cy.Cartimanduapostanowiłajednak
zawrzećpokójzRzymianamiipoświęciłaCaractacusa,oddającimgojakojeńca.Pojmanego
izakutegowkajdanywrazzcałąrodzinąprzewiezionodoRzymuipostawionoprzedtry-
bunałem.DziękiRocznikomTacytadysponujemykrótkimzapisemprzebieguprocesu,
wktórymuczestniczyłjakosędziasamcesarzKlaudiusz.Caractacuswygłosiłsławneprze-
mówienie,odnotowaneprzezTacyta,któregosednembyłopytanie:DJeślichceciepanować
nadwszystkimi,toczywynikaztego,żewszyscymająprzyjąćwasząniewolę?n
15
Pytanietobezzmianyjednegochoćbysłowaprzeznastępne2tys.latmoglibyza-
dawaćswoimprześladowcomprzedstawicielewieluinnychupokorzonychipodbitychna-
rodów.PoruszonywystąpieniemCaractacusawydawałsięsamKlaudiusz.Wkażdymrazie
nieskazanoodważnegoBrytonanaśmierć,atylkonadożywotnipobytwRzymie,bezprawa
powrotudoojczyzny.WjakiśczaspotemzapisałsięwhistoriiRzymurazjeszcze,gdychcia-
nogopozyskaćiolśnićimperialnymprzepychem.RzymskisenatorihistorykKasjuszDion
zapisał,jaknatewysiłkizareagowałdumnyBryton:Dajednakwłaścicieletegowszystkiego
skusilisięnanaszebiednechatywBrytaniin
16
.
NastępcówCaractacusawBrytaniiniezabrakło.Twardarękarzymskichgenerałów
sprawiała,żecoraztoinneplemięwyrażałoswójsprzeciwipodnosiłogłowę,starającsię
odzyskaćniezawisłość.Twardarękaniezawszeoznaczałaskuteczność.Scapula,niemogąc
sobieporadzićzceltyckimipowstańcami,zmarłzprzemęczeniapodczaskolejnejzwoj-
skowychwypraw.Dowódcajednegozjegolegionów,ManliusValens,przegrałznaczącąbit-
węzSylurami,dowódcadrugiego,CaesiusNasica,nieumiałsobieporadzićzponownie
zbuntowanymiBrygantami.SytuacjabyładlaRzymiankrytyczna.PrzysłanynamiejsceSca-
