Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
BRYTANIAPREHISTORYCZNAICELTYCKA
obserwujemywnichznaczącezmiany,takjakbyprzejąłjeludoinnejkulturze,innej
religii,byćmożewwynikuinwazji.Zmarłychjużniepalono,otrzymująoniteżnaswą
ostatniądrogęnaczyniazjedzeniemibogateozdobybursztynoweoraznaszyjniki
zbrązu.Bogatszeniżbrytońskieokazująsięgrobowceirlandzkie.Niewynikato
zwyższościkultury,jakapanowaławtymczasiewIrlandii,leczpoprostuzfaktu,że
wyspatawmniejszymstopniupodlegałainwazjomiwojnom,któredoprowadzałydo
zniszczeń.WjednymzgrobowcówdawnejstolicyIrlandii,Tary,znalezionoszkieletmło-
degochłopcazok.1500r.p.n.e.znaszyjnikiemzbrązu,bursztynuibłękitnychkostek
fajansowych,którewskazująnapochodzeniezBliskiegoWschodulubEgiptu.Dowodzi
torozległychkontaktówhandlowychwepoce,gdypodróżkupieckanienależaładonaj-
łatwiejszychaninajkrótszych.
Wokresieok.2500-1000latp.n.e.południoweterytoriaBrytaniizamieszkiwałlud,
któryużywałnaczyńprzypominającychkształtemodwróconydzwon,zcharakterystycznym
wywinięciemprzygórnejkrawędzi.Odangielskiejnazwytegonaczynia,bellbeaker(kubek
wkształciedzwonu),określamyużytkownikówtychnaczyńjakoBellBeakerFolk(ludpu-
charówdzwonowatych),wbardziejużytecznymskróciepoprostuBeakerFolk.Wpolskim
wżargoniearcheologicznymużywasięokreśleniaDpucharowcyn.
Ludten,jeśliistniałfaktycznie,oddawnapozostajeprzedmiotemsporównauko-
wych.Problemwtym,czyobecnośćjakiegokolwiekwyrobudawnychkulturmożebyćrówno-
znacznazobecnościąjegowytwórcównadanymterenie.Obecnośćtamożeprzynajmniej
wniektórychmiejscachbyćwynikiemhandlu,grabieży,pojmaniaiasymilacjiniewolników,
znającychnowytyprzemiosła,iwkonsekwencjirozpowszechnieniasiędanegowyrobu
wśródzupełnieinnegoluduniżpierwotnitwórcydanegoprzedmiotu.Tymczasempozajed-
nymtypemceramikiniewielemamydowodównaistnienieBeakerFolk.Jeślijednakprzyjąć,
iżludtenzasiedlałwtenczyinnysposóbmiejsca,naktórychwystępująnaczyniaokształcie
odwróconegodzwonu,tobyłototerytoriumbiegnąceogromnymłukiemodpółnocnych
obrzeżyPółwyspuPirenejskiego,przezśrodkowąFrancjęiNiemcy,donasadyPółwyspuJut-
landzkiegozdwiemadużymiodnogami,wtymjednąsięgającąterytoriumdzisiejszychWę-
gieridrugązachodzącąnaWyspyBrytyjskie.
SkrajneteorieuznająprzedstawicielikulturypucharówdzwonowatychzaProto-
celtów.Inniuczeniuważają,iżbyłtolud,októrymniemożnaniczegosądzić,dopókinie
odnajdąsięnowe,nieznanedotąddowodyarcheologiczne.
Zapewnegdzieśwśrodkuczy
naobrzeżuEuropyznajdowałosięplemię,możetylkojedenpełeninwencjigenialny
garncarz,którypierwszystworzyłtonaczynie.Gdyokazałosięatrakcyjne,wokresiena-
stępnymdziękihandlowi,wojnomczypoprostukopiowaniuprzezsąsiadów,awięc
drogątzw.dyfuzjikulturowej,rozpowszechniłosięszerokowEuropie.
Zagadkakamiennychkręgów
Wdrugiejpołowieokresuneolitycznegozaczęłypowstawać,nietylkowBrytanii,ale
iwzdłużwybrzeżaatlantyckiegoEuropy,charakterystycznekamiennebudowlenaziemne,
zwanezceltyckakromlechami.Wyraztenpochodzizwalijskiegookreśleniacromlech(crwm
-zgięty,illech-płyta,odłam)lubgaelickiegocromleacotymsamymznaczeniu.Byłato
