Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
74
DZIEDZICTWOARTURAIHENGESTA
WschodniejAnglii,Redwalda,pochowanegowłodzi.Wgrobietymodnalezionowielewy-
tworówrzemiosłaartystycznego,dowodzącychwysokiegojegopoziomujużwczasachpo-
gańskich,np.artystyczniezdobionąbroń,klamrydopasów,brosze,uprzążkońską.Duże
wrażenierobihełmzmetalowąmaskąochronnąnatwarz,atakżerodzajdużejsakiewki
zotwarciemobramowanymzłotemimetalowąramąwysadzanągranatami.
Biżuterięibrońodnajdowanorównieżwinnychmiejscach.Wśródmilitariówliczne
sąmieczezozdobnymirękojeściami.Oryginalnąformąnajdawniejszegomieczasaksońskie-
go,potemzaniechanego,byłsławnyjednoostrzowyscramasax,odktórychSaksoniwzięliswą
nazwęszczepową,czyteżodwrotnie.
DonajbardziejcharakterystycznychwyrobówjubilerskichnależybroszazKingston
(KingstonBrooch),odkrytaw1771r.wKingstonDown.Jesttorodzajmetalowegodyskubo-
gatozdobionego,cozaskakuje,celtyckimispiralami,granatamiiniebieskąemalią.Podobną,
znanąjakoMonktonBrooch,odkrytopodczasukładaniaw1971r.rurociągugazowegowpo-
bliżuwyspyThanet.Wczasachchrześcijańskichużywanobroszwkształciekrzyża,wykona-
nychzjednegomałegokamienia.Rozczarowująnatomiastnaszyjnikizozdobnychkamieni
nanizanychnasznureklubgrubąnićjakomałowyrafinowane,niekiedywręczprymitywne.
MecenasemwielurzemiosłbyłKościół.Wkościelnychskryptoriachpowstawałyar-
tystyczniekaligrafowaneizdobionemanuskrypty,zktórychzanajważniejszewokresie
anglosaskimuważasiętezeskryptoriównorthumbryjskich.Najstarszy,niekompletny,po-
chodzącyz650r.,składasięz11zachowanychstronicijestwłasnościąkatedrywDurham.
Inny,znanyjakoTheBookofDurrow,wykazujewpływymanuskryptówromanoceltyckich,
oczymświadczym.in.jegookładka,ozdobionametalowymimedalionamizornamentyką
spiralną.Zapoczątekanglosaskiegomalarstwauznajesięksięgę,znanąjakoLindisfarne
Gospels.Znajdująsięwniejduże,całostronicoweilustracje,wktórychwidaćtendencję
dorealistycznegoukazywaniascenreligijnych.JeszczedalejpodtymwzględemidzieCan-
terburyPsalter.
Szatykościelnewyjątkowołatwoulegajązniszczeniu,dlategozawielkąrzadkośćna-
leżyuznaćzachowanąstułęśw.Cuthberta,wykonanąprawdopodobnieok.909-916r.,uka-
zującąprorokaJonasza.Stuławykazujemieszanewpływysztukikarolińskiejibizantyjskiej!
Niewielezachowałosięnaczyńliturgicznych.Wykonanezcennychkruszcówbyłynajczęściej
grabioneprzezwikingówwtrakcielicznychwojen,wreszciedzieładokończyłHenrykVIII,
rekwirująccenneprzedmiotywlikwidowanychklasztorachiprzetapiającjenamonety.Zza-
chowanychnaczyńkościelnychprostotąiproporcjonalnościąkształtuwyróżniasiętzw.kie-
lichzTrewhiddle(TheTrewhiddleChalice,dziśwBritishMuseum).Składasięonzczaszy
ipodobnejwkształcieiwielkościstopy.Obaelementyłączynoduswkształcieminiaturowego
kielichamającegoswójmałynodusik.Zachowałysięnielicznepastorałybiskupie.Wgórnej
częścimiałyczęstokrzyżśw.Cuthberta,tj.krzyżrównoramiennyzprzewężeniamipośrodku
ramion,czymróżniłsięodceltyckiego,wktórymprzewężeniawystępowałyustykuramion.
Pastoraływykładanozazwyczajdrogimikamieniami.Około1000r.pojawiłysięmałerelik-
wiarzewpostacikrzyżyoprostychramionachdozawieszanianaścianachlubnoszeniana
piersiach.Większerelikwieprzetrzymywanowspecjalnychskrzynkachzmetalu,zdobionych
różnymitechnikami.Jednymznajpiękniejszychzabytkówstaroangielskiejsztukijubilerskiej
jesttzw.klejnotAlfreda(AlfredJewell),wykonanydlategokróla,oczymświadczywygrawe-
rowanynanimnapis:DKazałmniezrobićAlfredn.Klejnotjestnietypowy-złotaramaotacza
