Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
26
wżywotnyminteresieRzeszy,zdrugiejzdawanosiępozostawiaćjąwłasnemuloso-
wi,skazująctymsamymnakonfliktzRosją.Wrzeczywistościniemieckieprzyzwo-
lenienarosyjskiezaangażowanienaBałkanachniemusiałooznaczaćnarażania
naszwankinteresówAustro-Węgier.ZgodniezXIX-wiecznątradycjąWiedeń,po-
padającwkonfliktzPetersburgiemwEuropiePołudniowo-Wschodniej,mógł
liczyćnawsparcieLondynu,awówczasjegosytuacjabyłabylepszaniżPetersbur-
ga.DlaBismarckazasadniczeznaczeniemiałoniedopuszczeniedosojuszufrancu-
sko-rosyjskiego.WzamianzazgodęnadziałaniarosyjskienaBałkanachoczekiwał
neutralnościwstosunkachniemiecko-francuskich,którabyłabydefactogwaranto-
wanawłaśnieuwikłaniemPetersburgawkonfliktybałkańskie.
Wiosna1875r.przyniosłapierwszepoprzegranejprzezFrancjęwojniezPrusami
poważniejszenapięciawstosunkachfrancusko-niemieckich.Wmarcutegoroku
parlamentniemieckiuchwaliłustawęoseptenacie,któraokreślałasiedmioletni
budżetwojska,azarazemzwiększyłajegostannaczaspokojudo400tys.ludzi.
WodpowiedzifrancuskieZgromadzenieNarodoweprzegłosowałoreformęarmii
sprowadzającąsiędowprowadzeniawpułkachczwartychbatalionów,coniepod-
nosiłoichetatów,alewydatnieułatwiałoszkoleniekadryimobilizację.Wodpowie-
dziBismarckzabroniłwywozuzRzeszykonijużkupionychprzezfrancuskieMini-
sterstwoWojny.Jednocześnieprasaniemieckaspekulowałanatematmożliwości
wybuchukonfliktuzbrojnego.Wdniu21kwietnia1875r.vonRadowitzoznajmił
prywatnieambasadorowiFrancjiwBerlinieGontaut-Bironowi,żebyćmożestrona
niemieckarozważamożliwośćstoczeniazFrancjąwojnyprewencyjnej.Podobne
zapowiedzi,tymrazemzustsamegoBismarcka,apotemtakżeHelmuthavonMolt-
kego,usłyszałposełBelgiiwParyżuJean-BaptisteNothomb.
Francuziniedalisięjednakwówczaszastraszyć.Ministersprawzagranicznych
republikiks.LouisCharlesDecazesudzieliłwywiaduszacownemudziennikowi
DTheTimes”,wktórymujawniłwynurzeniavonRadowitza.WywiadpióraHen-
ry’egoBlowitzaukazałsię6maja.Decazesniepoprzestałnatym.Udałomusięna-
kłonićzarównoLondyn,jakiPetersburgdoformalnejinterwencjidyplomatycznej.
WrezultacieWielkaBrytaniaiRosjawystosowałydoNiemiec–odpowiednio
9i10maja–stanowczeoświadczeniaprzestrzegająceBerlinprzedzgubnymikon-
sekwencjamipomysłówwojnyprewencyjnej.Carosobiściezjawiłsię10majawBer-
linie,gdzieWilhelmIudzieliłmuuspokajającychwyjaśnień.WrezultacieBismarck
nietylkozaprzeczył,jakobyzamierzałwypowiedziećFrancjiwojnę,aledefactoza-
przestałantyfrancuskiejkampanii.Ostatecznie18majaministerDecazesoznajmił,
żeEuropazaakceptowałaprawoFrancjidobudowyarmiipodługjejoczekiwań.
Wnioskipłynąceztegoincydentuokazałysięjednoznaczne.Francjawyszła
zfatalnejdlaniejizolacjidyplomatycznej.WypowiedziPetersburgazostałybardzo
ciepłoprzyjętewParyżu.Okazałosięrównież,żeRosjanomabsolutnienieodpo-
wiadasytuacja,wktórejNiemcygrająwsystemietrójcesarskimgłównąrolę.Bis-
marckniezapomniałwszakżeostanowiskuzajętymprzezGorczakowa.Powstała
sytuacjanietylkopołożyłasięcieniemnawynikachkongresuberlińskiego,aletak-
żeokazałasięprzyczynąrozpaduDstosunku”trzechcesarzy,awreszciestanowiła,
odległecoprawda,preludiumdotrójporozumienia.
