Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
29
odwrotnie,obiestolicezablokująpowstaniewielkiegopaństwasłowiańskiego,
aSerbiaiCzarnogóraterytorialniezyskająniewiele:SerbiajedynieczęśćBośni,
aCzarnogóra–skrawkiHercegowinyorazportnadAdriatykiem.ResztęBośni
iHercegowinyanektowałabyMonarchiaAustro-Węgierska,arekompensatądla
RosjibyłabyBesarabiaiterytoriatureckiewAzjiMniejszej.Konstantynopologło-
szonobywolnymmiastem,TesalięiEpirotrzymałabyGrecja.Bułgaria,Rumelia
iAlbaniapozyskałybyniepodległość.
WopiniicarskiegoambasadorawWiedniuEugeniuszaP
.Nowikowazarówno
Rosja,jakiAustro-WęgrybyłytaksamozainteresowaneusunięciemImperium
OsmańskiegozEuropy.Rysowałysięprzednimidwiedrogipostępowania:albo
czynićtowporozumieniu,albodziałaćniezależnie,narażającsięzarazemnaryzy-
kokonfliktu.ZdaniemRosjaninazarównointeresypokojuświatowego,jakisamej
Rosjiprzemawiałyzapierwszymztychrozwiązań.WtymświetleukładzReich-
stadtjawiłsięjakorozsądnykompromis.PodziałPółwyspuBałkańskiegonamałe
państwasprawiał,żemogłyonecoprawdafunkcjonować,alezarazembyłybyza
słabenato,abyuniezależnićsięodwpływówPetersburga.Dostrzegałponadto,że
proponowaneaneksjewzmocniążywiołsłowiańskiwMonarchiiAustro-Węgier-
skiej,atymsamympodminujądualizmniemiecko-węgierski.Zarazemjednaknad-
miernewzmocnieniesłowiańszczyznywAustro-Węgrzechmogłodoprowadzićdo
otwartejrywalizacjiruchówsłowiańskichwMonachiiAustro-WęgierskiejiRosji.
UstaleniazReichstadtzapobiegałytakiemurozwojowisytuacji.
Uschyłku1876r.,gdyokazałosię,żewkonflikcieaustriacko-rosyjskimNiem-
cyniezrezygnujązneutralności,nieodzowneokazałosięporozumieniemiędzy
WiedniemaPetersburgiem.Doopracowaniastosownejkonwencjidoszłopodko-
niecgrudnia1876r.,aformalniedatowanojąna15stycznia1877r.Zapewniałaona
RosjiżyczliwąneutralnośćwwypadkuwojnyzTurcją.Austro-Węgryoznajmiały,
żeniewezmąudziałuwżadnejantyrosyjskiejakcjiinnychmocarstw.Popierałypo-
nadtorosyjskąakcjęnaDunaju.Ponadtokonwencjazawierałazgodęnatransport
kolejamiaustro-węgierskimimateriałówsanitarnychiewakuacjęrannych.Wiedeń
oświadczyłwtympunkcie,żeniemożebyćmowyoprzewoziemateriałów,które
możnabyuznaćzakontrabandęwojenną.Austriacyzastrzeglisobieprawowkro-
czeniadoBośniiHercegowiny,awzamiandaliRosjanomprawodoBułgarii.
TerytoriaSerbiiiCzarnogóryorazteobszaryHercegowiny,któredzieliłyobydwa
księstwa,uznanozawolneodwojskaustro-węgierskichirosyjskich.Rosjaniemiała
prawaprowadzićtamdziałańwojennych,aAustro-Węgry–wRumunii,Serbii,Buł-
gariiiCzarnogórze.Wreszcieart.IXzapowiadałzawarcieosobnegoporozumienia
wsprawiepodziałuterytorialnegowraziedezintegracjiImperiumOsmańskiego.
Dokumenttenzostałpodpisanydopiero18marca1877r.,alefikcyjnieopatrzono
gojakwspomnianodatą15stycznia.EwentualneaneksjeRosjiwEuropiezawężo-
nodoBesarabiiwgranicachsprzedtraktatuparyskiegoz1856r.,aAustro-Węgier
–doBośniiHercegowiny,wyjąwszySandżakNowopazarski,tojestterytoriumher-
cegowińskie,któreoddzielałoSerbięodCzarnogóry.Wtejsprawieplanowanopóź-
niejsząugodę.Następnieobamocarstwaprzyrzekałysobiepoparciedyplomatyczne
wsytuacji,wktórejewentualnypodziałTurcjistałbysięprzedmiotemdeliberacji
