Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
52
Wzwiązkuztym6czerwca1905r.Delcassépodałsiędodymisji.Zawiodły
jednakrachubypremieraRouvieranato,żeNiemcybędądążyćdobilateralnego
porozumienia.Berlinkonsekwentnieparłkumiędzynarodowemuspotkaniu.
JegozwołaniadomagałsiękanclerzvonBülownapodstawietraktatumadryckie-
goz1880r.
PremierRouviergodziłsięztymstanowiskiem,jednakpodwarunkiemwcze-
śniejszegouzgodnieniaporządkuobradspotkania.Niemcyzkolei,liczącnato,
żewwynikuwolnejgryzyskająwięcej,nieprzystałynatękoncepcję.Jednakże
jużwlipcu1905r.kanclerzzająłbardziejugodowestanowisko,nieudałosię
bowiemporóżnićParyżaiLondynu.Berlinniezdołałtakżeprzeciągnąćnaswoją
stronęPetersburga.Wrezultaciezapowiadanąkonferencjęotwarto16stycznia
1906r.wpołudniowohiszpańskimAlgeciras.Uczestniczyłowniej12sygnatariu-
szytraktatumadryckiegoorazRosja.WbrewnadziejomBerlinaRzeszabyłana
konferencjipraktycznieosamotniona.ParyżwsparłynietylkoLondyniPeters-
burgorazMadryt,aletakżeWłochyiStanyZjednoczone,zaniepokojonezarówno
niemieckimizbrojeniamimorskimi,jakiplanamiekspansjikolonialnej.Zakur-
semobranymprzezBerlinopowiedziałsięjedynieaustro-węgierskiministerspraw
zagranicznychAgenorGołuchowski.ZarazemjednakFranciszekJózefInieofi-
cjalnienakłaniałWilhelmaIIdokompromisu.WrezultacieNiemcyzyskały
tyle,żeformalniepotwierdzonosuwerennośćsułtana,alekwestiamarokańska
stałasięproblememmiędzynarodowym.Szczegółoweustaleniawwiększościnie
odpowiadałyichoczekiwaniom.Ostatecznerozwiązaniazawartowakciez7kwiet-
nia1906r.Pierwszympostanowieniembyłozorganizowaniewośmiumarokań-
skichportachpolicjieuropejskiej.Wjejrękach,opróczsprawbezpieczeństwa,
znalazłasiędefactorealnawładzanadkrajem.Formacjętęmielitworzyćfunkcjo-
nariuszefrancuscyihiszpańscypozostającypodnominalnymjedynienadzorem
szwajcarskiegoinspektorageneralnego.Drugimpostanowieniembyłopowołanie
dożyciapaństwowegobankumarokańskiegokontrolowanegoprzezFrancję,Wiel-
kąBrytanią,HiszpanięiNiemcy.Instytucjatamiałapodlegaćprawufrancuskie-
mu.Zakładano,żewszystkiestronykonferencjibędąmiaływtymbankurówne
udziały.Potrzecie,utworzonokomisjęnadzorującąpobieranieceł.Nagranicy
zAlgieriątworzyćjąmieliwyłącznieFrancuziiHiszpanie,awokręguRif–Hisz-
panieiMarokańczycy.
Tekompromisowerozstrzygnięcianiezaspokajały,rzeczjasna,aspiracjiBerli-
na.Równiedojmującebyłogeneralneniepowodzenie,któregodoznałaRzesza.
Popierwsze,skonstatowano,żeFrancjaszybkowyszłazprzejściowegoosamotnie-
nia,poparłająjednoznaczniezdecydowanawiększośćmocarstw.Podrugie,jejsto-
sunkizWielkąBrytaniąnietylkonieuległyrozluźnieniu,alezostaływręczdefacto
zacieśnione.Potrzecie,równieżRosjawsparłafrancuskiegosojusznika.Miraże
sojuszukontynentalnegoniezyskałyposłuchuwPetersburgu.Zpunktuwidzenia
Berlinajedynympozytywnymrezultatembyłmiędzynarodowycharakterukładów.
StwarzałotoNiemcommożliwośćrozgrywaniakwestiimarokańskiejwprzyszło-
ści,atymsamymprowadzeniadestrukcyjnychdziałańwobeckursupolitycznego
obranegoprzezParyż.
