Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
litej.Byłooczywiste,żeprzyniestabilnościwiększościrządowejmożeto
prowadzićdoczęstychzmiangabinetów.Biorącjednakpoduwagę,że
zjawiskotakieniewpływałoweFrancjinaosłabieniepaństwa,zdecydo-
wanosięnarozwiązanie,któredoraźniesatysfakcjonowałoobydwiestro-
nyscenypolitycznejprawicęicentrolewicę.Niezdawanosobiejeszcze
sprawyztego,żebrakwtworzącejsiędopieroPolsceczynnikówstabili-
zujących,którewystępowaływeFrancji:sprawnejadministracjidziałającej
wscentralizowanymizintegrowanympaństwieoraznieangażującegosię
wsporypolitycznewojska,niesprawdzisięwkrajachEuropyŚrodkowo-
-Wschodniejpotrzebującychsilnejwładzywykonawczej.
NiewątpliwymosiągnięciemkonstytucjonalistówSejmuUstawodaw-
czego,ijaksięokazało,trwałymelementemprzyjmowanymiwpóźniej-
prawaiwolności
szychrozwiązaniachustawowychbyłouznaniewpełniprawiwolności
obywatelskie
obywatelskich.Odwołującsiędooczekiwanegoodpokoleńodzyskania
niepodległości,uznanotoprawozawynikającewsposóbnaturalnyze
zbiorowegowysiłkucałegosuwerennegonarodu:„My,NaródPolski,dzię-
kującOpatrznościzawyzwolenienaszpółtorawiekowejniewoli,wspomi-
najączwdzięcznościąmęstwoiwytrwałośćofiarnejwalkipokoleń,które
najlepszewysiłkiswojesprawieniepodległościbezprzerwypoświęca-
ły,nawiązującdoświetnejtradycjiwiekopomnejKonstytucji3-goMaja,
dobrocałej,zjednoczonejiniepodległejMatki-Ojczyznymającnaoku,
apragnącjejbytniepodległy,potęgęibezpieczeństwoorazładspołeczny
utwierdzićnawiekuistychzasadachprawaiwolności,pragnączarazem
zapewnićrozwójwszystkichjejsiłmoralnychimaterialnychdladobra
całejodradzającejsięludzkości,wszystkimobywatelomRzeczypospolitej
równość,apracyposzanowanie,należneprawaiszczególnąopiekęPań-
stwazabezpieczyćotoUstawęKonstytucyjnąnaSejmieUstawodaw-
czymRzeczypospolitejPolskiejuchwalamyistanowimy”(preambułado
Konstytucjaz21marca1921).
WieledyskusjiwKomisjiKonstytucyjnejbudziłoprawowłasności.
Oileniepodawanowwątpliwośćnienaruszalnościwłasnościprywatnej
jakokardynalnejnormyprawnej,otylezpowodutrwającejdyskusjinad
przyszłąreformąrolnąikoniecznościwzwiązkuztymparcelacjiczęści
ziemiobszarniczej,wart.99zaakceptowanozasadęmożliwościinter-
wencjipaństwawobrocieziemią.Równiedyskusyjnebyłoobokprzyjęcia
wKonstytucjidemokratycznejzasadyprawarównościwszystkichobywa-
telipolskich,niezależnieodichpochodzenia,narodowości,płciczyre-
ligii,specjalnegowyróżnieniawart.114Kościołakatolickiego,któremu
przyznano„wPaństwienaczelnestanowiskowśródrównouprawnionych
wyznań”.
Konstytucjamarcowanieobowiązywaławcałościnatychmiastpojej
uchwaleniu.Wobszarzeregulującymdziałalnośćnajwyższychorganów
władzypaństwowej18maja1921r.przedłużonoważnośćMałejKon-
stytucjiiwynikającejztejustawywładzyNaczelnikaPaństwa.Tenstan
85