Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mórekwykonującychtęsamąlubpodobnąfunkcję.Zjawiskotakienastępujepona-
rażeniunaodpowiedniodużedawkisubstancji.Odwrotnie,wmiaręzmniejszania
wielkościnarażeniamożezdarzyćsięsytuacja,żeprzypewnymniewielkimnaraże-
niuczęstośćodpowiedzibiologicznejjestzerowa,czyliniestwierdzasięwystąpie-
niaefektutoksycznego.Wartośćpoziomunarażenia(dawki),przyktórymwda-
nychwarunkachdoświadczalnychobserwujesiębrakodpowiedzi,określasięjako
dawkęprogowądladoświadczenia.Porównaniewartościtychdawekwyznaczo-
nychwróżnychbadaniachwskazuje,żeichwielkościmogąbyćzróżnicowane.
Wielkośćprogowejdawkidoświadczalnejjestfunkcjącechbadanegozespołubio-
logicznego,zależyodsiłystatystycznejbadania,zróżnicowaniapoziomównaraże-
nia,wrażliwościnarażonychgruporazmetodykibadawczejitechnikpomiaro-
wych.
Zpojęciemdawkiprogowejzwiązanesątzw.granicznepoziomynarażenia
omówionewrozdz.18.i27.
2.Dawkęleczniczą(dosistherapeutica,dosiscurativa,DC).Wykazujedzia-
łaniefarmakoterapeutyczneiniewywołujeistotnychzakłóceńprocesówfizjolo-
gicznych.
3.Dawkętoksyczną(dosistoxica,DT).Jesttoilośćsubstancji,którapo
wchłonięciudoorganizmuwywołujeefekttoksyczny.
4.Dawkęśmiertelną(dosisletalis,DL).Jesttoilośćsubstancjipowodująca
śmierćorganizmupojednorazowympodaniu.
Dawkapobranajesttoilośćsubstancjizawartawspożytympokarmie,we
wdychanympowietrzulubwmaterialenałożonymnaskórę.Dawkawchłonięta
jesttoilośćsubstancji,któraprzeniknęłaprzezgranicęwymianyfazdoorganizmu
ześrodowiskazewnętrznego.Jakwynikazdefinicjipoziomobudawekmożesię
różnić,ponieważzwyklesubstancjechemiczneniewchłaniająsięcałkowicie
zmiejscakontaktu.
Wskaźnikiemtoksycznościostrejzwiązkuchemicznegojestmedialnadaw-
kaśmiertelnaLD
50(medianlethaldose).Jesttostatystycznieobliczonanapodsta-
wiewynikóweksperymentunazwierzętachilośćsubstancjichemicznej,którapo-
wodujeśmierć50%badanychosobników(p.rozdz.8).
Napodstawiegranicznychpoziomównarażeniaustalasiędawkęreferencyj-
ną(RfD,referencedose)(p.rozdz.25).
3.3
Rodzajezatruć
Zatruciejesttoproceschorobowyzklinicznymiobjawamipodmiotowymi
iprzedmiotowymi,wywołanyprzezsubstancjęchemicznąpochodzeniaegzo-lub
endogennego.
Biorącpoduwagędynamikę,mechanizmorazdziałanietruciznynaorganizm
zatruciamożnapodzielićna:
Zatruciaostre.Charakteryzująsięoneszybkimrozwojemszkodliwych
zmianworganizmie,powstającychwciągukrótkiegoczasupowprowadzeniujed-
norazowejdawkitruciznydożołądkowo,inhalacyjnielubponaniesieniunaskórę.
33
