Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zmniejszajeeliminacja,obejmującawydalanieibiotransformację.Tenostatni
procesprowadzijednakczęstodopowstaniametabolitubardziejtoksycznegood
substancjimacierzystej.
Ogólniebiorącwmetabolizmieksenobiotykówbiorąudział:
–procesy
transportu
(wchłanianie,dystrybucja,wydalanie),
wktórychsubstancjeprzechodząprzezbłonybiologiczne,
–procesybiotransformacji,wktórychwprzemianachenzyma-
tycznychlubnieenzymatycznychksenobiotykiulegająprzekształceniudojed-
negolubkilkumetabolitów.
Istotnąrolęwtransporciesubstancjiobcychworganizmieodgrywaukład
krwionośny,zapomocąktóregotruciznysąprzenoszonezmiejscawchłaniania,
rozprowadzonedoposzczególnychtkanekinarządów,awkońcuusuniętezorga-
nizmuwprocesiewydalania.Stężeniesubstancjiobcychwposzczególnychtkan-
kachwdużymstopniuzależyodprzepływukrwi.
Przedostającsiędomiejscadziałania,substancjaobcamusiprzeniknąćwor-
ganizmieprzezkilkabłonbiologicznych.Podczaswchłanianiaksenobiotykprze-
chodziprzezbarieryodgraniczająceśrodowiskowewnętrzneodśrodowiskaze-
wnętrznego:wielowarstwowynaskórek,jednowarstwowynabłonekoddechowylub
jednowarstwowynabłonekjelitowy.Następnieprzenikaprzezbłonynaczyńwłoso-
watych,błonykomórkowenarządóworazbłonyorganellikomórkowych.
5.2
Mechanizmytransportuprzezbłonykomórkowe
Każdakomórkajestotoczonapółprzepuszczalnąbłoną,przezktórąprzenika-
jązróżnąszybkościąjonyicząsteczki.Mimocałejswejróżnorodnościbłonypo-
szczególnychkomórekmajązbliżonąbudowę.Grubośćichwynosizazwyczaj7–
–10nm.Poglądynabudowębłonkomórkowychzmieniająsięwrazzpostępem
wiedzy.
Robinsonw1959r.,przedstawiającmodelbłonyelementarnej,zakładałpo-
wszechnośćwystępowaniaregularnegoukładutrójwarstwowego:białka–lipidy–
–białkawewszystkichstrukturachlaminarnychkomórek.Grubośćkażdejztych
warstwwynosi2,5–3,0nm(ryc.5.2).
Błonakomórkowaskładasięzdwuwarstwylipidowej,otoczonejzobustron
warstwąbiałek.Błonysąstrukturamipłynnymi.Lipidybłonoweskładająsięzfos-
folipidów(fosfatydylocholina,fosfatydyloetanoloamina,fosfatydyloseryna,fosfa-
tydyloinozytol,sfingomielina)icholesterolu.Łańcuchykwasówtłuszczowych
wchodzącychwskładfosfolipidówzawierająnajczęściej16lub18atomówwęgla.
Kwasytłuszczowemogąbyćnasyconelubnienasycone.Lipidybłonowesączą-
steczkamiamfipatycznymi,zawierającymizarównogrupyhydrofilowe(fosforano-
wa,wodorotlenowa),jakihydrofobowe(łańcuchywęglowodorowe).Lipidyzwró-
57
