Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiciepozbawioneaminokwasówaromatycznych.Metalotioneina(MT)występuje
w3izoformach,MTIiMTIIwystępujewewszystkichnarządach,MTIIIwmó-
zgu.
Każdacząsteczkametalotioneinymożezwiązać5–7jonówtakichmetali,jak
cynk,srebro,miedź,kadm,rtęć.Wiązaniemetalinastępujeprzezgrupęsulfhydro-
lowącysteiny.Metalotioneinymogąbyćuważanezabiałkomagazynowe,spełnia-
jącefunkcjęregulatorastężeńustrojowychniezbędnychmetali(cynk,miedź)do-
starczanychzpożywieniem.Niektóremetalemajązdolnośćindukcjibiosyntezy
metalotioneiny.Indukcjawwątrobiezachodzipodwpływemkadmu,cynku,mie-
dzi,kobaltu;wnerce–wskutekdziałaniakadmu,rtęci,miedzi,bizmutuizłota.
Metaletewykazujądużepowinowactwodometalotioneinyiwskutektegogroma-
dząsięwnarządachmiąższowych.Przykrótkotrwałejekspozycjibiałkotonieza-
wszedziałaochronnie,np.komplekskadm–metalotioneinaokazałsiębardziejne-
frotoksycznyniżkadmwpostacijonowej.
Opróczmetalotioneinyworganizmiewystępująbiałkaozbliżonychwłaści-
wościach,zwanebiałkamiocechachmetalotioneiny.
5.4.4
Kumulacjawtkancetłuszczowej
Dokumulacjiksenobiotykuworganizmiedochodziwprzypadkuwielokrot-
negopodania,jeżeliniezostanieonwydalonyzorganizmuprzedpodaniemnastęp-
nejdawki.
Miarączasupozostawaniasubstancjiworganizmiejestbiologicznyokres
półtrwania.Jesttoczas,wktórymstężeniesubstancjizmniejszysiędopołowy
wstosunkudowartościwyjściowej.Substancjajestpraktyczniecałkowicieelimi-
nowana(wok.97%)zorganizmuwciągu5biologicznychokresówpółtrwania.
Częstszepodanieksenobiotykudoprowadzadokumulacji.
Podobnieprzyekspozycjizawodowejnależyliczyćsięzkumulacjąwtedy,
gdytruciznaniebędzieeliminowanazorganizmuwokresie,jakiupływamiędzy
kolejnymizmianamiroboczymi.Przydługotrwałymprzyjmowaniusubstancji
obardzodługichbiologicznychokresachpółtrwaniadokumulacjimożedojśćna-
wetprzyjejmałychstężeniach.Dotyczytozwłaszczazwiązkówlipofilnych,które
wminimalnymstopniuulegająbiotransformacjidopolarnychmetabolitów(insek-
tycydypolichlorowe,polichlorowanebifenyle).
Wielezwiązkóworganicznychmawłaściwościlipofilne(insektycydypoli-
chlorowe,polichlorowanebifenyle,heksachlorobenzen,tiobarbiturany),copozwala
naszybkieichprzenikanieprzezbłonykomórkoweigromadzeniesięworgani-
zmie.Związkitewykazujądużepowinowactwodotkankitłuszczowej.Worgani-
zmiewysportowanegomężczyznytkankatłuszczowastanowiok.20%masyciała,
uosóbotyłychdochodzido50%;wstanachgłoduniezmniejszasięponiżej10%.
Kumulacjasubstancjiowysokimwspółczynnikupodziałuolej–wodadziała
ochronnieprzezzmniejszeniestężeniazwiązkuchemicznegowokółreceptora.
Nagromadzeniesubstancjiwtkancetłuszczowejniejestspowodowanewią-
zaniemzeskładnikamikomórkowymi,leczprostymrozpuszczeniemfizycznym
wobojętnychlipidach.Zmagazynowanywtkancetłuszczowejksenobiotykznajdu-
86
