Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wskórzezachodzątakżeprzemianybiochemiczneksenobio-
tyków,cojestspowodowaneobecnościąwżywychkomórkachnaskórkaoraz
skórywłaściwejukładuenzymówmikrosomalnych,wtymcytochromuP-450.
Chociażaktywnośćtychenzymówjestmniejszaniżwwątrobie,tojednakze
względunadużąpowierzchnięskórymogąoneodgrywaćważnąrolęwprzemia-
nachtruciznworganizmie.
Wskórzeulegająbiotransformacjiniektórelekiiinneksenobiotyki.Szcze-
gólnąrolęwpowstawaniurakaskóryodgrywaprzemianawielopierścieniowych
węglowodorówaromatycznych,np.benzo[a]pirenudorakotwórczychmetabolitów.
Chociażwchłanianieprzezskóręzachodzinaogółwolniejniżinnymidroga-
mi,niektóresubstancje,np.insektycydyfosforoorganiczne(fenitrotion,mewinfos,
merfos)orazinsektycydykarbaminianowe(izolan,omit),wykazująwiększątok-
sycznośćpopodaniunaskóręniżdoustnie.Wynikatoztego,żeprzypodaniudo-
ustnymzwiązkiteulegająprzemianomdonieczynnychbiologiczniemetabolitów.
5.3.2
Wchłanianieprzezukładoddechowy
Wchłanianieksenobiotykówprzezukładoddechowy(inhalacyjne)odgrywa
szczególnąrolęwnarażeniuzawodowymiśrodowiskowymorazwzatruciachga-
zamibojowymi.Wtensposóbprzedostajesiędoorganizmutlenekwęgla,będący
przyczynąnajwiększejliczbyzatrućostrych,orazkrzemionkawywołującanajbar-
dziejrozpowszechnionąchorobęzawodową–pylicę.Drogawziewnamarównież
znaczeniewzatruciachprzypadkowychisamobójstwach.
Dużapowierzchniadrógoddechowychiminimalnagrubośćbarierypowie-
trze–krewsprawiają,żewchłanianiegazówiparprzezpłucazachodzibardzo
szybkoizdużąwydajnością.Truciznywchłoniętetądrogąsąrozprowadzane
zkrwią,zpominięciemwątroby,dotkanekinarządów.
Drogioddechoweskładająsięzczęścinosowo-gardłowej,tchawiczo-oskrze-
lowejipłucnej.Błonaśluzowagórnychdrógoddechowychjestpokrytaswoistym
dlategoukładunabłonkiemurzęsionym.Nabłonekzawieralicznekomórkikubko-
waterozsianemiędzykomórkamiurzęsionymi.Śluzwytworzonyprzezkomórki
kubkoweigruczołysurowiczo-śluzowepokrywacienkąwarstwąbłonęśluzową
drógoddechowych.Uczłowiekanabłonekurzęsionyprzesuwawarstwęśluzuwraz
zzawieszonymiwniejcząsteczkamiaerozoliwkierunkujamyustnejzszybkością
od0,1–0,6mm/minwoskrzelikachkońcowychdo50–20mm/minwtchawicy.
Dalszeodcinkidrógoddechowych(oskrzelikipęcherzykowe,przewodypęcherzy-
kowe,pęcherzykipłucne)sąpozbawionekomórekurzęsionych.
Głównymelementemczynnościowympłucsąpęcherzykipłucneokształcie
półkolistymiśrednicy150–250Pm.Udorosłegoczłowiekaichliczbawynosi
300–500mln,apowierzchniaoddechowa70–100m2.
Głównymskładnikiemścianypęcherzyka(ok.90–95%powierzchni)jestnie-
zwyklegęstasiateczkanaczyńkrwionośnychwłosowatych,oplecionychwłóknami
sprężystymiikolagenowymi(ryc.5.7).
67
