Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
icyjanowodoru.Związkichemiczne,wktórychrodniknitrylowyjestsilniezwiąza-
nyzcząsteczką,sąmałotoksyczne,np.kwascyjanooctowy(CN–CH
2COOH),
acetonitryl(CH
3–COCN)lubsąnietoksyczne,jaknp.witaminaB
12(cyjanokobala-
mina).
Dośćspecyficznyjestwpływfluorowcównatoksycznośćzwiązku.Szczegól-
niedotyczytochloru.Wzwiązkachalifatycznychobecnośćatomuchloruzwiększa
działanienarkotyczne,szczególniewyraźniezaznaczonejesttowchloroformie
(CHCl
3)używanymdawniejdonarkozy.Wprowadzenienastępnego,tj.czwartego
atomuchloru(tetrachlorekwęgla,CCl
4),niezwiększajużwsposóbzasadniczyte-
godziałania.Bardzosilniemożewzrastaćtoksycznośćzwiązkualifatycznegopo
wprowadzeniuatomówchlorudorodnika,np.kwastrichlorooctowyjestsilnątru-
ciznąprotoplazmatyczną.
Wzwiązkacharomatycznychobecnośćchloruzwiększarozpuszczalność
wwodzie,wzwiązkuztymwystępujedziałaniedrażniące.Wprowadzonydrugi
atomchloruniezmieniawsposóbistotnytychwłaściwości.
Toksycznośćheksanugwałtowniewzrastapowprowadzeniudocząsteczki
kilkuatomówchloru.Szczególniejesttowidocznewγ-heksachlorocykloheksanie
(HCH),znanympestycydziepodnazwąlindan.Pozostałefluorowce,tj.fluor,brom
ijod,wzasadzieswojąobecnościązwiększajątoksycznośćzwiązków.Sąjednak
licznepołączenia,wktórychpierwiastkitesątrwalezwiązane,stądbrakwzrostu
toksycznościpoichwprowadzeniudocząsteczki.Dotyczytonp.freonów.
Interesującesąwynikibadańszeregówhomologicznychalkanów.W1869r.
Richardsonprzedstawiłwynikibadańalkoholiszeregualifatycznego.Wykazał,że
działanienarkotycznewspomnianychzwiązkówwzrastazewzrostemliczbyato-
mówwęgla,czylizewzrostemmasycząsteczkowej.Wnastępnychlatach,
wzwiązkuzposzukiwaniemśrodkówusypiającychdlapotrzebchirurgii,pojawiły
siępracenaukowe,wktórychwykazanopodobnezależnościwszeregachhomolo-
gicznychnasyconychinienasyconychwęglowodorów,węglowodorówchlorowa-
nych,cykloparafinach,ketonach,estrachiinnych.
Wzrostdziałanianarkotycznegowewspomnianychzwiązkachjestzwiązany
zrozpuszczalnościązwiązków.Poosiągnięciuoptymalnejrozpuszczalności(naj-
częściejok.10atomówwęglawcząsteczce)następujezmniejszeniedziałanianar-
kotycznego.
Wszereguhomologicznymaldehydówalifatycznychstwierdzonowzrost
działaniadrażniącegowrazzewzrostemilościwęglawcząsteczce.Wyjątekstano-
41
