Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Monoksygenazyreagujązezwiązkami(RH)obardzoróżnejbudowieche-
micznejikatalizująróżnorodnereakcje.Jedynymwarunkiemjestlipofilnycharak-
tersubstratów,umożliwiającyichpenetracjęwgłąbsiateczkiśródplazmatycznej,
wktórejzlokalizowanesąmonooksygenazy.Enzymymikrosomalnewykazują
pewnąstereoselektywnośćwstosunkudosubstratówchiralnych.
Wprzeciwieństwiedoenzymówmetabolizmupośredniego,monooksygenazy
charakteryzująsięmałąliczbąobrotówiwydajnościąreakcji.Mimotosubstratysą
efektywniekatalizowane,cowynikam.in.zdużegostężeniaenzymówwnarządach
istotnychdlabiotransformacji.Największąrolęwprzemianachksenobiotykówod-
grywająhepatocyty,wktórychsiateczceśródplazmatycznejmonooksygenazysta-
nowiąwprzybliżeniu20%ogólnejzawartościbiałka.
Głównymimonooksydazamisiateczkiśródplazmatycznejsąenzymygrupy
cytochromuP-450.Układtenobejmuje:cytochromP-450,reduktazęNADPH-cy-
tochromP-450orazfosfolipidy.
CytochromP-450jesthemoproteinąskładającąsięzapoproteinyiżelazo-
protoporfirynyIXjakogrupyprostetycznej.Czterywiązaniakoordynacyjneżelaza
łącząsięzczteremaatomamiazotupierścieniaporfirynowego,piątewiązanie
–skierowaneponadpowierzchniępierścienia–łączysięprzezsiarkęcysteiny
zapoproteiną,szóstewiązanie–skierowanepodpowierzchniępierścienia–wsta-
nienieaktywnymzwiązanejestzcząsteczkąwody.Wmomencieprzyłączaniasub-
stratudocytochromuP-450cząsteczkawodyzostajezłatwościąpodmieniona
przeztlencząsteczkowyO
2(ryc.5.16).ApoproteinacytochromuP-450stanowipo-
jedynczyłańcuchpeptydowy.
Ryc.5.16.SchematwiązaniaksenobiotykuprzezcytochromP-450:a–formaniskospinowacyto-
chromuP-450,b–kompleksksenobiotykuzwysokospinowąformącytochromuP-450.
Ksenobiotykzwiązanyjestnaogółzczęściąhydrofobowąapoproteiny,może
równieżłączyćsięzatomemżelaza(Fe2+)grupyprostetycznej.
StężeniecałkowitecytochromuP-450wmikrosomachwątrobyludziwynosi
średnio240pmol/mgbiałka(przyoznaczeniumetodąimmunochemiczną)i344
pmol/mgbiałka(przyoznaczeniumetodąspektrofotometryczną).
DwiefunkcjecytochromuP-450mająistotneznaczenietoksykologiczne:
1)ichregulacjaipotencjałindukcyjny(p.5.6.6)oraz2)ichgenetycznaróżnorod-
ność,objawiającasięm.in.polimorfizmem.
CytochromP-450występujewpostaciwieluizoenzymówróżniącychsię
budowąapoproteiny,właściwościamispektralnymiiimmunologicznymiorazmasą
cząsteczkową(43–60·103).
97
