Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52Rozdział4Receptory:budowaifunkcja
Miejscewiążące
neuroprzekaźnika
H2N
Pętla
wewnątrzkomórkowa
TM1
TM2
TM3
Pętla
zewnątrzkomórkowa
TM4
CO2H
Zmiennapętla
wewnątrz-
komórkowa
RYS.4.11.Strukturaczterechtransbłonowychpodjednostek
receptora(4-TM)
Skoncentrujmysięteraznaposzczególnychpodjednost-
kachbiałkowych.Chociażistniejąróżneichtypy,wszyst-
kietworząsięwpodobnysposób,takżełańcuchbiałkowy
czterokrotnieprzechodziprzezbłonękomórkową.Oznacza
to,żekażdapodjednostkamaczteryobszarytransbłonowe
(TM),któremającharakterhydrofobowy.Sąoneoznaczone
jakoTM1-TM4.Istniejerównieżdługi,N-końcowyłańcuch
zewnątrzkomórkowy,który(wprzypadkupodjednostkiα)
zawieramiejscewiążąceligand(rys.4.11).
Podjednostkisąrozmieszczonewtensposób,żedrugi
regiontransbłonowykażdejpodjednostki,jestzwróconydo
wnętrzakanałujonowego(rys.4.10).Zrozumiemyznaczenie
tejstruktury,gdyprzeczytamynastępnypodrozdział.
4.6.3.Bramkowanie
Wmomencieprzyłączenialigandudoreceptora,docho-
dzidozmianyjegokształtu(indukowanedopasowanie).
Poprzezwpływnakomplekspodjednostekbiałkowychna-
stępujeotworzeniekanałujonowego.Procestennazywany
jestbramkowaniem(rys.4.12).
Przyłączenieneuroprzekaźnikadojegomiejscawiązania
powodujezmianękonformacjireceptora,któraostatecznie
otwierakanałjonowy,coumożliwiaprzepływjonów.Zmia-
nakonformacjijestzłożonymprocesem,wzapoczątkowa-
niektóregojestzaangażowanychwieleprzemian.Wynika
tozfaktu,żemiejscewiążącejestdośćdalekoodwejściado
kanałujonowego.Badaniawykazały,żenzamekdobramy”
kanałujonowegoskładasięzpięciuskręconychα-helis(do-
menyTM2).Każdaztychhelis(domen)pochodziodjednej
zpięciubiałkowychpodjednostek.Wstaniezamkniętym
domenysązagiętekusobie.Zmianakonformacjiindukowa
-
naprzezprzyłączenieligandapowoduje,żekażdaztychhe-
lisobracasiętak,żezałamanieprzestawiasięwdrugąstronę,
otwierającwtensposóbkanałjonowy(rys.4.13).
4.6.4.Kanałyjonowebramkowane
ligandeminapięciem
Kanałyjonowe,któreomówiliśmypowyżej,nazywanesąka-
nałamijonowymibramkowanymiligandami,ponieważsą
onekontrolowaneprzezprzekaźnikichemiczne(ligandy).
Istniejąrównieżinnetypykanałówjonowych,któreniesą
kontrolowaneprzezligandy.Sąonewrażliwenaróżnicępo-
tencjału,któraistniejewbłoniekomórkowej,czylinapoten-
cjałbłonowy.Tegotypukanałyjonowesąobecnewakso-
nachkomóreknerwowych(tj.neuronów)isąnazywane
kanałamijonowymibramkowanyminapięciem.Odgrywają
onekluczowąrolęwprzenoszeniusygnałuwzdłużposzcze-
gólnychneuronów.Sąrównieżważnymcelemdziałania
lekówstosowanychjakośrodkimiejscowoznieczulające.
SzczegółowyopiskanałówjonowychprzedstawionowZa-
łączniku4.Kanałyjonowebramkowanenapięciemodgry-
wająrównieżważnąrolęwkontrolowaniuciśnieniakrwi
ipracyserca(podrozdz.26.6.1).
Błona
komórkowa
Receptor
Pięćpodjednostekbiałkowych
Miejscewiążące
Przekaźnik
Błona
komórkowa
RYS.4.12.Otwieraniekanałujonowego(bramkowanie)