Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WyspyCynowe
43
kilkanaściezaledwiekilometrówodBrestu.WysepkiteGrecyokreślalijakoNćsoiOjstrym-
nides,czyliWyspyOstrymnickie.Największaznichnosiławswejhistoriikilkanazw:
wstarożytnościRzymianieokreślalijąjakoUxantis,potemwzależnościodtego,czypo-
jawialisiętuBrytoni,AnglicyczyFrancuzi,nazywałasięUshantlubjakdziśIled3Ouessant.
WysepkiteleżąprawiewliniiprostejnatrasienajkrótszejżeglugizkontynentudoKorn-
walii,niezmieniałotozatemogólnegokierunkuhandlucyną,pojakąwyprawialisiętu
żeglarzetartezyjscy.Niewiemy,czydopływającytuhandlarze,przewożącyjąpotemetapa-
miwrejonMorzaŚródziemnego,handlowalizmieszkańcamiKornwaliiiOstrymni-
damioddzielnie,czyteżnajakimśwspólnymtargu,gdziedowożonocynęwcelujej
odsprzedaniadalej.
HandelcynąijejtransportwrejonMorzaŚródziemnegoodbywałsięwkilkuturach.
GrecyiinneludyśródziemnomorskiewyprawialisiępocynędoTartezu(gr.Tartessos,łac.
Tartesus),wielkiegomiastahandlowegopołożonegopoatlantyckiejjużstroniePółwyspu
Pirenejskiego,tużzaCieśninąGibraltarską,zwanąwówczasSłupamiHerkulesa,uujścia
rzekiGwadalkiwir.Kupcytartezyjscyniereprezentowalijakiejśjednolitejgrupyetnicznej,
byłatoprawdopodobniemiędzynarodowamieszankadawnychIberów,ludnościafrykań-
skiej,takżeFenicjaniGreków,zwłaszczaFokijczyków.Fokijczycyodgrywaliwhandlu
zTartezemszczególnąrolę.Towyjątkowoprzedsiębiorczeplemięgreckiewywodziłosię,
jaksamanazwawskazuje,zFokidy,krainyleżącejmiędzyBeocjąaEtoliąnadZatokąKo-
ryncką.FokijczycybyliznanizzakładaniakoloniiwrejonieMorzaŚródziemnego,m.in.na
głównymszlakumorskimłączącymGrecjęzTartezem.Tymczasemrosnącebogactwo
TartezuizapewneniechęćdodzieleniasięnimzKartaginą,powodowałazawiśćtegopań-
stwa-miasta.Kartaginaodok.VIIIw.p.n.e.rosłazwolnawpotęgęiopanowywałaoko-
liczneprzestrzeniemorskie.WpewnymmomencieKartagińczycywyeliminowalizgry
Tartez,burząctomiastow480r.p.n.e.ibudującnieopodalwłasne,Agadir,póz
·niejszyKa-
dyks.Kartagińczycyzkoleistracilikontrolęnadhandlemcynąw146r.p.n.e.,gdyposerii
wojenpunickichichstolicazostałazdobytaispalonaprzezrzymskiegowodzaScypiona
Młodszego.
Miejsce,skądprzywożonocynęprzezponadtysiąclat,utrzymywanowścisłejtajem-
nicy,niezależnieodtego,ktoaktualniepanowałnadcynowymszlakiem.Otym,żetakbyło,
wiemyzpóz
·niejszychz
·ródeł,m.in.zanonimowegoperiplusa,czyliopisupodróżymorskiej
wzdłużwybrzeży,zVIw.p.n.e.,któryniezachowałsięworyginale,alektóregodużefrag-
mentyprzetłumaczyłnałacinęiszczęśliwiewłączyłdoswegopoematuOramaritima(Wy-
brzeżemorskie)rzymskipoetaAwienus.PrzypływającypocynęTartezyjczycyczypotem
Kartagińczycy,moglitylkopodziwiaćodwagęKornwalijczykówczyOstrymnidów,którzy
przewozilijąniestatkamidrewnianymi,znanymijużwrejonieMorzaŚródziemnego,lecz
płaskodennymiłodziami,nazywanymiwstarożytnychz
·ródłachgreckichkurrukoi,awłaciń-
skichcurrucos:
3
Homer,Odyseja,przeł.L.Siemieński,Wrocław1992,s.192.
4
DziełaEratostenesazachowałysięwcytatach.PrzytoczonytucytatpochodzizdziełStrabona,historyka
igeografa,żyjącegonaprzeł.Iw.p.n.e.iIw.n.e.,cyt.za:H.Berger,DiegeographischenFragmentedesEratosthenes,Leipzig
1880,s.380(zestawcytatówdotyczącychBrytaniipt.Brittanien).
5
A.Schulten,Commentarius[w:]Hispania,Geografia,Etnologia,Historia,Barcelona1920,s.129-130.
