Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BritanniaRomana
55
władcęBrytanii,VictorinusaMaura.UsiłowałonuzyskaćodProbusajakąśformęautonomii
dlaBrytanii.Miałsilneoparciewśródludnościbrytońskiej,coProbusmusiałbraćpoduwa-
gę,przybywająctunarokowania.Opanowawszyjednaksytuację,kazałpoprostuzamordo-
waćVictorinusa,czymsiępotemprzechwalałwRzymie.
KrótkopotemdowódcąflotyrzymskiejnaMareBritannicumzostałKarauzjusz.Se-
natrzymskioskarżyłgooto,żenieoddajepaństwułupówzdobywanychnapiratach.Aby
uniknąćkary,obwołałsięcesarzembrytońskimiopierającsięnapotędzedowodzonejprzez
siebieflotyzdołałswąwładzęutrzymaćprzez8lat.Panowałbyniewątpliwiedłużej,pokonując
kolejnekierowaneprzeciwniemuekspedycjewojskimperialnych,gdybyniezamordowałgo
jegowychowanek,ulubieniecinastępca,niejakiAllectus.WidzącpotęgęBrytanii,którejnie
mogłazłamaćmocImperium,postanowiłprzyspieszyćśmierćswegopryncypałaisamemu
staćsięwładcąbrytońskiegoimperium.Niestety,niemiałjegoadministracyjnychanitymbar-
dziejwojskowychzdolności.Wojskiemdowodziłnieudolnie,niedbałnależycieozaopatrzenie
iżołd.Nicdziwnego,żebrytońskielegionywypowiadałymukolejnoposłuszeństwo.Wtedy
sięgnąłpozagranicznychnajemników,sprowadzającm.in.oddziałyFranków.Abyichopła-
cać,ściągałwysokiepodatki,czymnaraziłsiębrytońskimkupcom.Bezichpoparciamiał
niewielkieszansenautrzymaniewładzy.Kupcytymczasemsłaliposelstwozaposelstwem
doRzymuzprośbami,byBrytanięzpowrotemobjąćcesarskąopieką.Wkońcuwojskaim-
perialnepoddowództwemKonstancjuszaIChlorusadokonałypodosłonąmgłyinwazjina
wyspę,niedostrzeżoneprzezflotęAllectusa.Wbitwie,stoczonejprzypuszczalniewokolicy
dzisiejszejmiejscowościWoolmerForest,wojskaAllectusaponiosłyklęskę.Londynpowitał
Konstancjuszajakowybawcę,wybijającnajegocześćmedalznapisem:Dświatłemuodnowi-
cielowin.Chodziło,oczywiście,oodnowicielawładzyImperium.
GdyKonstancjuszzmarłw306r.,legionybrytyjskieokrzyknęływYorkucesarzem
całegoImperiumjegosyna,Konstantyna,nazwanegowkrótceWielkim.PonownieBrytania
dałaosobieznaćjakoregionoddziałującynasytuacjępolitycznąwcałymImperium.
KonstantynWielkizniósłzależnośćmiastbrytońskichoddowódcówwojskowych.
Przyniosłotoszybkiefektwpostaciwzrostuhandluiwkonsekwencjidobrobytu,zwłaszcza
miastportowych,takichjakLondyn,Eburacum,IscaDumnoniorum(dziśExeter)iPortus
Magnus(Portsmouth).CałejBrytaniinowycesarznadałrangędiecezji,dzielącjąnamniejsze
prowincje:BritanniaPrima,BritanniaSecunda,MaximaCeasariensisiFlaviaCeasariensis.
W369r.dodanopiątąprowincjęnazwanąWalencjanacześćcesarzaWalentyniana.Jestto
jedynazpięciuprowincji,którejlokalizacjęznamy-obejmowałaziemiemiędzyMuremHad-
rianaaAntoninusa.Zasięgpozostałychprowincjipozostajedodziśnieokreślony.
WwynikureformKonstantynazmieniłsięsystemdowodzeniaarmiąrzymską
wBrytanii.Głównodowodzącymbyłodtądkomesprowincjibrytońskich(ComesBritannia-
rum).Flotąiwojskamiobronynabrzeżnejodstronykontynentudowodziłkomeswybrzeża
saksońskiego(ComesLittorisSaxonici).Nazwatapochodziłaodnajemnikówgermańskich,
nietylkoSaksonów.Tychbyłozapewnenajwięcej,skorodaliwybrzeżunazwę,alegarnizony
nadbrzeżnetworzylirównieżprzedstawicieleinnychplemiongermańskich,szczególnie
UzypówiAlemanów.Osiedlanoichwzdłużwybrzeżapołudniowo-wschodniegowcelu
20
A.Krawczuk,Poczetcesarzyrzymskich.Pryncypat,Warszawa1986,s.268.
