Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
40
udzieleniaBułgariiwsparciawdzieleprzywróceniaDprawowitegorządu”.Berlin
gwarantowałrównieżswojążyczliwąneutralność,anawetudzieleniedyplomatycz-
negowsparciawsytuacji,wktórejPetersburgbyłbyzmuszonydosamodzielnej
obronywejścianaMorzeCzarne,tojestdozajęciaCieśnin.Cel,którywtymwy-
padkustawiałsobieBismarck,sprowadzałsię,opróczwspomnianegozapobieżenia
zbliżeniumiędzyFrancjąaRosją,doodgrywaniaroliarbitrawstosunkachmiędzy
Austro-WęgramiaRosją.
Wstyczniu1887r.–wtrakcierokowańzRosją–Bismarckrozpocząłgrędyplo-
matycznąopowiązaniezsobąWielkiejBrytanii,WłochiAustro-Węgier.Poro-
zumieniebrytyjsko-włoskie,wformiewymianynot,osiągniętowLondynie12lutego
tegosamegoroku.PoczątkowoowaDententaśródziemnomorska”miałakrępować
możliwościdziałaniaFrancji.Już24marca1887r.doszłodoporozumieniabrytyj-
sko-austriackiego.PrzystąpienieWiedniasprawiło,żeententataobjęłazasięgiem
równieżMorzeCzarne.Oznaczałotowsparciebrytyjskiewraziewojnyaustriacko-
-rosyjskiej,acozatymidzie–faktyczneodstąpienieprzezAustro-Węgryodsoju-
szutrzechcesarzy,albowiemwmyślpostanowieńtegodrugiegoaktuWiedeńbył
zobligowanydowsparciawrejonieCieśninPetersburga,anieLondynu.
ZnaczącesąwtymkontekściewywodyBismarckaz17marca–awięcnieco
wcześniejszeniżpodpisanieukładu–wrozmowiezarcyksięciemRudolfem
Habsburgiem,któryprzybyłdoBerlinaformalniezokazji90.urodzincesarzaWil-
helmaI,faktyczniezwyraźnąinstrukcjądorozmówwkwestiachpolitycznych
iwojskowych.KanclerzpodkreślałpotencjałmilitarnyFrancji.Mówił,żedlatego,
zwłaszczawsytuacjiwojnynadwafronty,monarchianiemożeliczyćnazbytwy-
datnąpomocRzeszyiwobectegomusiposzukaćmożliwościzawarciawłaściwych
koalicji.Zakładał,żewwypadkuprzewagiNiemiecnadFrancjąRosjamożebez-
zwłocznieuderzyćnaRzeszę,alebardziejprawdopodobnewydajesiępodjęcieprzez
PetersburgpróbysięgnięciapodominacjęnaBałkanach:zajęciaBułgarii,amoże
nawetKonstantynopola.Bismarckradziłswojemurozmówcy,byprzyglądaćsię
bierniestarciuRosjanzRumunami,Bułgarami,anawetTurkami,gdyżtonajpew-
niejskłoniWielkąBrytaniędointerwencji.DopierowówczasAustro-Węgrypowin-
nyzaangażowaćsięwkonflikt.Wraziewojnyfrancusko-niemieckiejAustro-Węgry
powinnybyćdobrzeprzygotowane,takbywwybranymprzezsiebiemomenciedo-
konaćwyprzedzającegouderzenianaRosję,ponieważwpierwszejfaziekonfliktu
toonebędąstronąsilniejszą.Potemprzewagatazostaniezniwelowana.
Whistoriografiieuropejskiej,zwłaszczamiędzywojnia,aletakżepóźniej,prze-
ważałpogląd,żesytuacja,doktórejdoszłow1887r.,byłakulminacjąosiągnięćDże-
laznegokanclerza”naareniemiędzynarodowej.Zwolennicytejtezygłosilipogląd,
żewprzęgłaona–poprzezróżnorodnezarównowtreści,jakiwformieumowy
–wszystkiemocarstwawsystemzależnościodBerlina,atymsamymprzedłużała
osamotnienieFrancji.DawaławięcnadziejęnapokójwmyślzałożeńBerlina.Zda-
niemHenrykaWereszyckiego,D[…]tenskomplikowany,pełenwewnętrznych
sprzecznościukładprzymierzyiporozumieńnadzorowanychistworzonychprzez
Bismarckabyłtylkodowodem,żehegemoniaRzeszywEuropiezbliżałasięku
końcowi.Potwierdzatoniemożnośćprzedłużeniasojuszutrzechcesarzy,którybył
