Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.PoprzednicyAdamaSmitha
45
podatnika.Ztegoteżwzględu-dladobrapaństwa,któremarozwijaćsięharmonijnie
-należyunikaćfiskalizmu.
VonJustikrytycznieoceniaopodatkowaniepośrednie,aprzedewszystkimto,które
dokonujesięwformieakcyzy8.Podatekodspożyciaobciążaprzedewszystkimkon-
sumpcjęubogichgrupludności,ato,zdaniemvonJustiego,jestsprzecznezrozsądnymi
zasadamigospodarczymi.Przedewszystkimdlatego,żedochodyosóbubogich,obcią-
żonychpodatkiemodspożycia,niepozwalająnażadneoszczędności,atosprawia,że
wzasadziecałydochódwydatkowanyjestnadobrakonsumpcyjne9.
DużąwagęprzywiązujevonJustidozagadnieńdotyczącychtechnikipodatkowej,
aprzedewszystkimdozasadpoborupodatków.Wsprawnejadministracjiskarbowej
dostrzegamożliwośćznaczącegozwiększeniawpływówpodatkowychprzyzachowaniu
dotychczasowegopoziomuopodatkowania.Pobórpodatkówniepowinienstanowić
uzasadnieniarozbudowyaparatuskarbowegoponadniezbędneminimum.Zwiększanie
administracjiskarbowejzawszeprowadzidoograniczaniadochodówpodatkowych,
gdyżcorazwiększakwotajestprzeznaczananautrzymanieaparatuskarbowego.Nie
trafiazatemdobudżetupaństwa.
Gdyoceniasiępoglądypodatkowekameralistów,zauważasię,żewyróżniajeprzede
wszystkimto,wskazująkoniecznośćbudowyzróżnicowanegosystemupodatkowe-
go,jednocześnieniepozostawiającwątpliwościcodotego,żetensystempodatkowyma
byćndobry”
,azatempodatkipowinnybyćrównomierneisprawiedliwe.Regułydotyczą-
cetechnikipodatkowejpowinnybyćznanepodatnikowiiprowadzićdooszczędności
podatkowych.Kameraliścidostrzegalimożliwośćwspieraniaprocesówgospodarczych
zapomocąpolitykipodatkowej,dająctymsamymwyrazznajomościregułrządzą-
cychopodatkowaniem.Wskazywalibowiemnastępstwapodatkuwsferzeprzemysłu
ihandlu.Następstwate(funkcjainterwencyjnapodatku)powinnybyćuwzględniane
przytworzeniusystemupodatkowego.Podatkipowinnyzwiększać,cojestoczywiste,
dochodypaństwa,atymsamymprowadzićdoumocnieniajegopolitycznejpotęgi.Nie
mogąbyćjednakzbytwysokie,albowiemwtedyprzekreślonajestichfunkcjafiskalna
iinterwencyjna10.
8
Tenkrytycznystosunekdoakcyzy,któraprzezstuleciabyłajednązpodstawowychformopodat-
kowania,niejestjednaknatylesilny,byniestwierdzić:nLepiejjestścierpiećniezauważalnezłodziejstwo
wpostaciakcyzy,niżjawnąprzemocigwałtwpostaciegzekwowaniapodatkugruntowego”;G.Schmölders,
Geschichte...,s.146.
9Z.Fedorowicz,Historiapodatków...,s.B/58:nStądrodziłsiępostulatzwalnianiazgeneralnejakcyzy
artykułówcodziennejpotrzebyiwprowadzaniaspecyficznych,wysokichstaweknatowaryluksusowe,
np.wino”;N.Gajl,Teoriepodatkowe...,s.38in.
10
Z.Fedorowicz,Historiapodatków...,s.B/58:nPolitykadochodówmusiopieraćsięnapewnychregu-
łach,ażebykrajniewyczerpałswejsiłygospodarczejiniewykrwawiłsięzpieniędzy”
.