Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Izoenzymyodznaczająsięszerokąinakładającąsięnasiebiespecyficznością
substratową,gatunkową,etniczną,osobniczą,tkankowąorazwykazująróżnice
wzależnościodpłciiwieku.
Wostatnichlatachwyizolowanoiszczegółowoscharakteryzowanoponad
150genówkodującychposzczególnerodzajecytochromuP-450opartenapodo-
bieństwiesekwencjiaminokwasówposzczególnychizoenzymów.Wobrębiewielo-
genowejnadrodzinycytochromówP-450występującychuniektórychprokariontów
iwszystkicheukariontówaktualniewyróżniasięconajmniej50rodzingenów,
zktórych18występujeussaków.Dotejsamejrodzinyzaliczasiętegeny,których
produktywykazująconajmniej40%podobieństwosekwencjiaminokwasówwpo-
równaniuzproduktamigenównależącychdoinnychrodzin.Przynależnośćdopod-
rodzinyuwarunkowanajestanalogiąstrukturalnąwiększąniż55–60%.Białkaige-
nykodującecytochromyP-450oznaczanesąprzezCYP,poktórymnastępujeokre-
ślenierodziny(liczbaarabska),podrodziny(dużalitera)iposzczególnegobiałka
lubgenu(ponownieliczbaarabska),np.CYP2A1.Pierwszeczteryrodzinygenów
cytochromuP-450sązlokalizowanegłówniewsiateczceśródplazmatycznejwątro-
byibiorąudziałwbiotransformacjiksenobiotyków.Izoenzymy1A1i1A2sąindu-
kowaneprzezwielopierścieniowewęglowodoryaromatyczne,izoenzymy1B1
i1B2przezfenobarbitaliinneleki,izoenzymy4A1i4A2przezklofibratilekihi-
poglikemiczne,izoenzym2E1przezetanoliaceton.Wmitochondriachwystępuje
CYP11.CzteryrodzinyCYP17,CYP19,CYP20iCYP22biorągłównieudział
wbiosynteziehormonówsteroidowych.
Uwszystkichssakówwystępują3izoformycytochromuP-450:CYP1A1,
CYP1A2iCYP2E1.Wefrakcjimikrosomalnejwątrobyludziwystępuje15izo-
formCYP,ztegownajwiększejliczbie:CYP3A,CYP2C,CYP1A2,CYP2E1
iCYP2A6.
Kilkaizoenzymówmożekatalizowaćtęsamąreakcję,np.CYP1A2,
CYP2E1iCYP3A4katalizująprzemianęacetaminofenudoreaktywnegometabo-
lituN-acetylo-p-benzochinonoiminy(NAPQI).Natomiastpojedynczyizoenzym
możekatalizowaćróżnorodnereakcje,np.CYP2D6katalizujezarównoO-demety-
lację,jaki5-hydroksylacjęmetoksyfenaminy.
Selektywnośćnarządówmożesugerować,żeizoformycytochromuP-450
wnajwiększymstopniuulegająekspresjiwnarządach,zktórymiksenobiotykisty-
kająsię,zanimprzedostanąsiędokrążeniaogólnego.
CYP2A6występujewwątrobieludzi,aleniewystępujeuszczurów.Izofor-
matakatalizujehydroksylacjękumaryny,dziękiczemusubstancjatanieuszkadza
wątrobyludzi,natomiastjestsilniehepatotoksycznadlaszczurów.
WskutekmutacjigenuCYP2D6następujeupośledzeniehydroksylacjidebry-
zochiny.Reakcjataprzebiegawolnou5–10%populacjikaukaskiej,lecztylko
u1%populacjiorientalnej.Zkoleiupośledzeniehydroksylacji5-mefenytoiny,spo-
wodowanemutacjągenuCYP2C19obserwujesięażu15–20%populacjioriental-
nej,azaledwieu2%populacjikaukaskiej.
ZawartośćniektórychizoformCYP450wykazujeznacznezróżnicowanie
osobnicze.UniektórychosóbzawartośćCYP3A4wwątrobiejestnawetponad
10-krotniewiększaniżuinnych.
IzoformyCYPodznaczająsięróżnąlokalizacjąnarządową.CYP1A2wystę-
pujetylkowwątrobie,natomiastCYP1A1wyłączniewinnychnarządach.Niektó-
98
