Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Widząctakże,żeinnenarodywyprzedzająrodakównapolu
literackim,Rejubolewał,że„JednonamPolakomwtymbarzo
inochodyniestawało.Ażsieinszynarodowieczasempytali,jesli
Polskajestmiastoalboteżjakakraina”(dedykacja
Źwierzyńca).Wierzyłtakże,żejegotwórczośćprzyczynisię
dorozpowszechnieniajęzykapolskiego,uważał,żechociaż
nieuczony,powinienpozostawićpamiątkęswemunarodowi.
Ubolewanienadkondycjąrodzimejliteraturytowarzyszyłocałej
jegotwórczości,nawetpodkoniecżycia,gdyjużniebyłokutemu
powodów,ciąglewyrażałżal,że„jednochmymyPolacywswym
językuprawiezadrzemali,małopismamamy”.Możetakżeztego
powoduzasłużyłnamiano„polskiegoDantego”i„Petrarki”,którzy
uprawialitwórczośćwjęzykurodzimym.
Językniebyłdlaniegoideąsamąwsobie,służyćmiał
moralistyce,nauce,religii,przedewszystkimbyłsynonimem
literaturynarodowej,któraświadczyokulturalnejobecnościPolski
iPolaków.MiałRejświadomość,żejęzykjest„nieforemny”,ale
wiedziałteż,żemożnaitrzebagoćwiczyć.Sprawępolskiejmowy
ipismawiązałzatemtakżezpatriotyzmem,uważałbowiem,
żeprawdziwieosprawachnarodowychmożnamówićjedynie
wrodzimymjęzyku.Autorytetem,któryprzywoływałwPostylli
nadowódsłusznościswegopostępowania,byłśw.Paweł,ponieważ
jakówapostołuważał,że„więtszypożytekpowiedziećpięćsłów
tymjęzykiem,któremubyludziezrozumieli,niżlipięćtysięcy,
któremubyniezrozumieli”.Chciałwięcdlapolszczyznyzdobyćjak
najszerszetereny,cowyrażałosięwielościąspraw,któreporuszał,
różnorodnościągatunków,drobiazgowościąwopisieświata,
obserwacjamiobyczajowymi,stosowaniemprzysłów,powiedzeń,
używaniemjęzykabarwnego,potocznego,dosadnego,zbogactwem
synonimówifrazeologizmów.Wierzył,żedziękijegopracy
iupominaniuci,którzysązdolniejsii„którymbytowięcej
przystało”,dadzątakżeswojepismanapisanewjęzyku,który
by„wszytcyrozumieli”.
Bruegelliteraturypolskiej[50].MalarstwoXVI-wiecznego
flamandzkiegomistrzaPeteraBrueglazmieniłosposóbujmowania
krajobrazówiscenrodzajowych.UrokRejowychdziełtoplastyczne
widzenieświata,wrażliwośćnabarwę,ruchikształtyzjawisk,które
umiałuchwycićizatrzymaćnakartachswychdzieł,używając
