Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
BRYTANIAPREHISTORYCZNAICELTYCKA
niefortunnieusiłowałpodbićw55i54r.p.n.e.WczasachnowszychmianemGallówokreś-
lamyraczejkontynentalnychCeltówniżichwyspiarskiodłam.
CeltowieuszczytuswejpotęgizajmowaliwiększączęśćdzisiejszejEuropy,od
północnejczęściPółwyspuIberyjskiego,przezFrancjęiWyspyBrytyjskie,środkoweNiemcy
ipołudniowyskrajPolski,częśćdzisiejszejUkrainy,poBałkany.Terenytedodziśnoszą
nazwyzwiązanezichobecnością,jakhiszpańskaczypolskaiukraińskaGalicja.W390
lub387r.p.n.e.zdobyliispaliliRzym,alewkońcu,odrzucenipobitwiepodTelamon
(225p.n.e.),wycofalisięzPółwyspuApenińskiegoiczęściowoosiedlilinaterenieGaliiCisal-
pińskiej.Napocz.IIIw.p.n.e.plemionaceltyckiewkroczyłydoAzjiMniejszej,gdziezałożyły
państwoGalatów.
KrespaneuropejskiejpotędzeceltyckiejpołożyłwIw.p.n.e.JuliuszCezar,który
naczelearmiirzymskiejpodbiłterendawnejGalii,adzisiejszejFrancji,poddającgoodtąd
skutecznej,jaksięokazało,romanizacji.WstuleciunastępnymRzymianiesięgnęlirównież
poBrytanię,którejznacznączęścią(nigdycałą)władaliprzezprawie400lat.JednakżeWys-
pyBrytyjskie,pozapołudniowąiśrodkowąBrytanią,nigdyprzezRzymianniepodbite,
wprzeciwieństwiedoresztykontynentustałysięostatnimazylemoryginalnejkulturycel-
tyckiej,któraprzetrwałatammimolicznychburzdziejowychdodziś,choćtylkowIrlandii,
nazachodnichipółnocnychobrzeżachBrytaniiiokalającychjąodzachoduipółnocymniej-
szychwysepkach.
SwepodbojeprowadziliCeltowieopierającsięnadobrzerozwiniętymrzemioślewo-
jennym.ZopisówJuliuszaCezarawiemy,żepotrafilibudowaćznakomiterydwanybojowe.
Krótki,charakterystycznymieczceltyckibyłtakporęcznyiprzydatnywboju,żewłączyłygo
dostandardowegowyposażenialegionyrzymskie;posługiwalisięnimtakżegladiatorzy.Cel-
towiepotrafilibronićswychterytoriów,budującpotężnegrodziskaotaczanerowamiiwałami
ziemnymi,częstopotrójnymi,najeżonymipalisadami.Niewiemy,jaksięnazywałatwierdza
brytyjska,októrejCezarpisałzpodziwempodczasswychdwóchnieudanychpróbpodboju
Brytanii:Dmiejsceznakomiciebronioneprzeznaturęiludzkiwysiłekn
2
.
Zpewnościąniebyłotożadneznajbardziejdziśznanychiodwiedzanychzabytko-
wychgrodziskceltyckich,któreznajdująsięwgłębiwyspy,gdziearmiaCezaraniedotarła.
Jednaztwierdz,znajdującasięwhrabstwieDorsetiznanajakoMaidencastle,miałabyć
możenazwęMaiDun(jesttorekonstrukcjafilologiczna,niepotwierdzonapisanymzabyt-
kiem).IstniejąjednaknaWyspachBrytyjskichjeszczepozostałościtrzechinnychtwierdz
celtyckichotejsamejnazwie.ListamiejscwBrytanii,gdzieznajdowałysięniegdyśgrodziska
celtyckie,obejmujedzisiajok.2tys.pozycji!Ichwielkośćbywałaróżna,odmałychzapewne
Drodzinnychnfortówopowierzchnikilkusetmetrówkwadratowych,pokilkusethektarowe
obwałowania,wktórychmogłychronićsięprzedwrogiempotężnespołeczności,liczącety-
siąceosób,zeswymdobytkiemibydłem.Grodziskabudowanonaszczytachwzgórzlub
tarasowychzboczachgór,aletakżenabagnachlubwysepkachjezior,jakirlandzkicranóg
czyszkockicranach.Ichmieszkańcydopływalidonichnapłaskodennychłodziachzeskór,
opinanychnaspecjalnieprzygotowanymożebrowaniu.Łodzietewjęzykustarowalijskim
określanojakocorwc,współcześniecorwgl,wzanglizowanejformie-coracles.WSzkocjipo-
dobnełodziemiałyimajądodziśnazwęcrannghal.
ZanajwiększeznanegrodziskoceltyckieuchodziOldSarum,zbudowanenietylko
znasypówziemnychipalisad,aletakżekamieni.Znajdujesięzaledwiekilkanaściekilo-
