Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
BRYTANIAPREHISTORYCZNAICELTYCKA
okupacjaniesprzyjałarozkwitowijakichkolwiektradycjiceltyckich.Natomiastklasztorni
skrybowiewybrzydzalinapogańskicharakterliteraturyswychprzodków,alejednakjąspisy-
wali.NamarginesieprzepisanegowjednymzklasztoróweposunarodowegoIrlandii,Tain,
zachowałsiędowódtychwahańwpostacidwóchprzeciwstawnychkomentarzy,skreślonych
namarginesieprzezkolejnychzakonników.Pierwszyjestpisanypogaelicku:DBłogosławimy
każdego,ktozapamiętawiernieTainwtymtukształcieiniepoplączegozinnymn.Zarazpo
tymnastępujedopisekmnicha,mającegonatęsamąkwestiemniejpatriotycznypogląd:DJa,
któryprzepisywałemtęhistorię,lubraczejfantazję,niewierzęwszczegółytejhistoriiczy
fantazji.Niektóreztychrzeczysądiabelskimikłamstwami,jeszczeinnepowstałychybana
uciechęidiotówn
17
.
Skryptoriaklasztorneniezachowaływszystkiego,wielerękopisówuległozniszcze-
niom,zwłaszczawtrakciebrutalnychnajazdówwikingów.Cinietylkobezlitośniemordowali
zakonników,aleipalilibudynki,częstozichbibliotekami.Jednakżeto,cozdołanouratować,
itakstanowijednąznajbogatszychtradycjiliterackichprzedchrześcijańskiejEuropy,bez
wątpienianastępnąwznaczeniupoantycznychliteraturachśródziemnomorskich.
Tradycyjniezabytkiliteraturyceltyckiej,zachowanewIrlandii,dzielimynacykle.Naj-
starszymjestcyklmitologiczny,następnieulsterski,feniańskiikrólewski,zwanyrównieżhis-
torycznym.Nazwacyklumitologicznegojestumownainiezbytprecyzyjna,mitologia
bowiemprzesycawszystkiepozostałecykleirlandzkie.Uzasadniająjednakfakt,żesięga
ondonajstarszychznanychmitówprzedceltyckichiceltyckich,którewnimdominują,pod-
czasgdywinnych,niecomłodszychzabytkach,elementmitologiczny,choćnadalważny,
wwiększymstopniuwystępujerazemzelementamiDrealistycznyminiDludzkimin.
Zachowałysię2wielkiezabytkicyklumitologicznego.PierwszytoDinnscheanchas,
(Opowieściomiejscach),rodzajzmitologizowanegoopisugeografiidawnejIrlandii.Niepo-
równanieważniejszyjestjednakzabytekdrugi,LeborGaba
´laE
´renn(LeabharGabha
´laE
´i-
reann-KsięgapodbojuIrlandii),zapis6inwazji,jakichdokonywałyróżneludywczasach
ginącychwmrokachirlandzkichdziejów-zcałąpewnościąwszystkienastąpiłyprzed200r.
p.n.e.,anajstarszeprzypuszczalniejeszczewIItysiącleciup.n.e.Niosłajetradycjaustna,
dopókiniespisalijeklasztornikopiści.NajstarszawersjaksięgipodbojuIrlandiipochodzi
z1168r.Niejesteśmywstaniedokładnieodnieśćposzczególnychopisanychwniejinwazjido
rzeczywiścieprzybywającychtuludów,gdyżwystępująonewKsiędzewformiezmitologizo-
wanej,ahistorycznejipozbawionejwszelkichdat.PonadtoKsięganiezachowałasię
wgaelickimoryginale,leczwtłumaczeniułacińskim,jeślitłumaczeniemmożnanazwać
dośćluz
·nąparafrazę.
Mnisipróbowalinasiłęschrystianizowaćpogańskiepodania,dodającdonichele-
mentybiblijneiwątkizapożyczoneodautorówklasycznych.Narracjajestbogatoinkrusto-
wanazmyśleniamiiabsurdalnymiinterpretacjamisamychskrybów.Świadczyotymm.in.
tłumaczenienazwyjednegozludówdokonującychinwazjinaIrlandię,którybyłokreślany
wtradycjachirlandzkichwjęzykugaelickimjakosynowieMila(MilEspaine).Iryjskiskryba
potraktowałtęnazwęjako...łacińskąizprzypadkowejzbieżnościsłówwyciągnąłwniosek,że
chodziożołnierzyhiszpańskich(milesHispaniae)!Podobnepodejściedohistoriiobserwu-
jemyzresztąwpóz
·niejszychkronikachiryjskich.RobertAtkinson,przygotowującydowyda-
niatzw.YellowBookofLecan(ŻółtaksięgaLecan;zawieram.in.jednązwersjiTa
´in),nie
wytrzymałwpewnymmomencie,wybuchając:Dwirlandzkiejumysłowościnieutrwaliłsię
