Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BritanniaRomana
51
Wyjątkowoważnąinstytucją,nietylkowBrytanii,alewcałymImperium,byłoColle-
giumAugustale,ciałoustanawianewnajmniejszymnawetmieście.Wjegoskładwchodzili
wybieraniraznarokkapłani(seviriaugustales).CelemCollegiumbyłodziałanienarzecz
jednościImperiumprzezrozbudzaniewiarywboskośćcesarza.
Rozpoczęłasięteżnawiększąniżdotądskalębudowamiastwstylurzymskim.Przed
RzymianamimiastwBrytaniipraktycznieniebyło.Rzymianiewznosilijewłaściwieodpod-
staw.WBrytanii,podobniejakwinnychprowincjachImperium,powstawałynajważniejsze
2typymiast:kolonie(coloniae)imunicypia(municipi).Koloniebyłynaogółstolicami
okręgów,wktórychosiedlanokolonistówwojskowych,przydzielającimziemięwzamianza
ichzasługi.Dotegotypumiastnależałyconajmniejcztery:Lindum(dziśLincoln),Camulo-
dunum,Glevum(Gloucester)iEburacum(York).Innytypstanowiłomunicypium.Tuspo-
łecznośćtworzyliobywatelerzymscyorazludnośćztzw.przywilejamiłacińskimi.Statusmu-
nicypiummiałonapewnoVerulamium,byćmożewokresiepóz
·niejszymtakżeLondyn.Trzeci
typtworzyłymiastahandlowe(vici),doktórychzaliczałasięwiększośćmiastbrytyjskich.
Miastapowstawałynajczęściejwokółcentralnegoplacu(forum).Forumotaczałybu-
dynkipubliczne.Największymznichbyłazazwyczajogromnahalaowieluprzeznaczeniach,
nazywanabazyliką(basilica).Odbywałysiętuzgromadzenialokalnychsenatów,sądy,zebra-
niaogólnemieszkańców,zawieranoturównieżtransakcjehandlowe,abywało,żesłużyłapo
prostujakokrytydachemjarmark(dopierowokresiepóz
·niejszymrozwiązaniakonstrukcyjne
bazyliki,zwłaszczastropowe,zostałyprzejęteprzezbudowniczychkościołówchrześcijań-
skichinazwatazaczęłaoznaczaćpodłużnybudynekkościelnyztrzemanawami,wtym
szersząśrodkową).Przyforumznajdowałysięnajczęściejłaz
·nie(thermae).Wwiększych
miastachpowstawały:komendanturawojskowa(principia)ibudynekpocztyimperialnej
(mansio).Wniektórychmiastach,niewiemyilu,budowanoamfiteatry.Amfiteatrnapewno
istniałwVerulamium.Orozmachu,zjakimplanowanobudynkipubliczne,świadczyfakt,że
wwiększościmiastrzymskichwBrytaniimogłyonepomieścićjednorazowowięcejludziniż
łącznapopulacjadanejmiejscowości.Wskazujetowyraz
·nienadalekosiężneplanyrozwoju
Brytaniiwprzedsięwzięciachimperialnych,którejednaknigdysiędokońcaniespełniły.
Naprowincjidominującymtypemarchitekturystałysięwille(villae)posiadaczy
ziemskich.Najstarszebudowanozdrzewainiewieleznichpozostałopozaodmiennymza-
barwieniemziemiwokolicachfundamentów.Istniałoichkilkaodmian,m.in.willetypu
korytarzowego(dziśang.corridor-house),gdzieposzczególnepomieszczeniaużytkoweprzy-
legałydojednego,głównegokorytarza,orazkrużgankowe(court-yardhouse),wktórych
pomieszczeniaznajdowałysięwokółcentralnegokrużganku.Obserwującpozostałościarcheolo-
gicznepotychbudowlach,możnadostrzecichcechyrozwojowe,oznakizwiększającegosię
dobrobytuprowincji.Skromnewilledrewnianezyskiwałyfundamentymurowane,ałaz
·nie
wwillachkorytarzowych,zajmująceboczneskrzydłobudynku,wmiaręupływuczasutakże
wwillachkrużgankowychrozrastałysiędorozmiarówoddzielnegoskrzydła.
Takicharakter,pokazującyrosnąceaspiracjekulturalnejejmieszkańców,mam.in.
willaodkopanaprzezarcheologówwNordleighwOxfordshire.Wpóz
·niejszychwillach
występujenp.wyraz
·nypodziałnapomieszczeniaużytkoweireprezentacyjne.WillawFol-
kestonemapięknytaraswidokowy,umożliwiającypodziwianiepobliskiegomorza.Poja-
18
Ibid.,s.874.
