Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WikingowiewBrytanii–nietylkorozboje
81
możnasiędziwić,żeniewszyscytakąprzemianęzaakceptowaliiprawiepołowatowarzyszą-
cychHalfdenowiwojownikówpoprostugoopuściła,przepełnionazapewneoburzeniem
ipoczuciemzdradywikińskichideałów.PodwodząGuthruma,OkytelaiAmmundawyru-
szylinapołudnie,bykontynuowaćdziełograbieniaAnglii.Wkrótcejednakwyłamałsięko-
lejnyznich,Guthrum.PrzyczynąbyłatymrazemseriaprzegranychbitewzAlfredem
Wielkim,wtymnajdotkliwszapodEthandun(dziśEddington;878).Guthrumzostałzmu-
szonydopopisaniatzw.paktuzWedmore,wwynikuktóregomusiałsięochrzcić,przybie-
rającimięEthelstan.OsiadłzeswymiwiernymiwojownikamiweWschodniejAngliiitym
razem,rzeczwhistoriirajdówwikińskichniebywała,dotrzymałukładu.
Gdyw879r.uujściaTamizypojawiłasiękolejnałupieżczaflotawikingów,Guthrum-
-“thelstanodmówiłprzyłączeniasiędotejwyprawy.Widzimyzatem,jakpowoli,choćtylko
wśródczęściwikingów,dojrzewałamyślopokojowymosadnictwie,uprawieroli,którejnie
mieliwnadmiarzewskalistejNorwegiianiwmałejDanii.Szybkoteżswąuwagęzwróciliku
miastominahandel.Pod942r.czytamywKroniceanglosaskiejozawiązanejprzezwikiń-
skichmieszczanfederacjihandlowej,znanejzenigmatycznychwzmianekjakoFifBurgha
(FiveBoroughs).Przypomnijmy,żepoczątkikontynentalnejHanzyniemieckiejwnajlepszym
wypadkumożnadatowaćnarokuznaniaLubekizamiasto(1158).Unia,jakąodXw.za-
wiązałymiastaLincoln,Leicester,Nottingham,DerbyiStamford,nigdyoczywiścienie
osiągnęłatakiegoznaczeniaizasięgu.Wykazywałaprzezjakiśczastendencjewzrostowe
iw1012r.czytamywKroniceanglosaskiejjużo7miastach(SeofumBurgum),niebyłtozatem
związekaniepizodyczny,animały.Niewiemy,któremiastadołączyłydooryginalnychFif
Burgha,prawdopodobnieYorkiTorksey.Tozapewnedziękitejniezwykłej,jaknaswójczas,
uniimiastaduńskiewtymokresieDwyglądałynawiększeirozwijającesięszybciejniżte
zangielskiejAngliin
26
.
To,conajbardziejuderza,tofakt,iżwiększośćtychmiastznajdujesięwgłębilądu,co
stanowidowódnaosłabieniełupieżczegoinstynktumorskiego.Kresrozwojufederacji,zo-
rientowanejjakdotądnahandelzeSkandynawią,położyłoczywiścienajazdnormański
iskierowaniehandlukukontynentowieuropejskiemu.
Najwyrazistszym,dodziśidentyfikowalnymślademobecnościskandynawskiej
wkulturzeangielskiejbyływpływyjęzykowe.SzczególnienapograniczuAngliiiDanelawkwi-
tładwujęzycznośćisłowazjednegojęzykałatwoprzenikałydodrugiego.Germańskiepocho-
dzenieobuułatwiałotenproces.Wielesłówmiałoformęidentycznąlubzbliżonąwobu
językach,awrazieróżnicnastępowałoichupodobnienie.Skandynawscynajez
·dz
·cynieuży-
walijednegojęzyka.Napółnocyprzeważałydialektynorweskie,którejednocześniewywierały
wpływnajęzykgaelickiOrkadów,długookupowanychprzezNorwegów.Napołudniuprze-
ważaływpływyduńskie.Leczionecechowałysiędalekoposuniętympodobieństwem,dlate-
goniełatwodziśustalić,zktóregoznichprzeniknęłodoangielszczyznydanesłowo.
Niewdającsięwszczegółowerozważaniajęzykoznawcze,trzebastwierdzić,żewpły-
wyprzejawiałysięwgłówniewdwóchsferachjęzyka.Pierwszadotyczyłasłownictwa.Do
25
TwooftheSaxonChroniclesParrallel,withSupplementaryExtractsfromtheOthers,ed.Ch.Plummer,Oxford
1929,s.74.
26
S.Reynolds,AnIntroductiontotheHistoryofEnglishMedievalTowns,Oxford1977,s.42;zob.teżR.A.Hall,The
FiveBoroughsoftheDanelaw-aReviewofPresentKnowledge,DAnglo-SaxonEnglandn1989,t.XIX,s,149-206.
