Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gatunkówliterackich[20].Wpoczątkowejfazietwórczościdominuje
„dialog”,zmiananastępujezaśwpołowielat50.XVIw.Janusz
Pelcwiążetozprzejściemoddyskusjiikrytykidopropozycji,
programupozytywnego,któregonajdoskonalszymprzejawembyło
zbudowaniewzoru„człowiekapoczciwego”.Dotakpojmowanych
wizerunkówzaliczyćtrzebaWizerunk,Źwierzyniec(rozumianyjako
galeriawizerunków)iŹwierciadło.Konstrukcjetewspomagaużycie
innychgatunkówiformwypowiedzi,doktórychzaliczyćmożna:
specula,icones,stemmata,emblematy,apoftegmaty.
Niepotrafimydokładniedatowaćutworówpowstałychprzed
Krótkąrozprawą.Oznaczyćmożemyjedynieprawdopodobną
chronologię:rozpoczynająznanydziśwefragmentachdialog
KostyrazPijanicą(powst.1531–1540?,wyd.ok.1540),następne
to:SpectrumalboNowyczyściec(1540),nieznanedziśZatargnienie
FortunyzCnotą(wyd.1540?),dialogWarwaszLupusem(powst.
ok.1540?wyd.przed1547),PsałterzDawidów(wyd.1541?–1542?,
ok.1546?),Krótkarozprawa(wyd.1543),Catechismus(wyd.
1543),ŻywotJózefa(wyd.1545),[Siedempsalmów
pokutnych](wyd.przed1547),PieśńnabożnazPismaŚwiętego
(wyd.1547?),Kupiec(wyd.1549),zaginione[Książkiopotopie
Noego](wyd.1550?),KotzeLwem(powst.1550?,wyd.przed
1559),utraconewwynikuśmierciimpresoraDeneutralibus(powst.
przed1554,niewydane),Christequiluxesetdies(powst.przed
1550?,wyd.1556?),Hejnałświta(przed1550?,wyd.1556?),
pieśni:Podobieństwożywotaczłowiekakrześcijańskiego(wyd.ok.
1556),Przestrachnazłesprawy(wyd.1556?),PsalmLXXXV(wyd.
1556?),PsalmCXIII(wyd.1556?),Postylla(pierwszewyd.1557),
pieśńPrzyczynagniewuPańskiego(powst.prawdop.1557,wyd.
1558),Wizerunk(pierwszewyd.1558),Źwierzyniec(pierwszewyd.
1562)iwydaneznimPrzypowieściprzypadłe,następniedrukowane
równieżprzyŹwierzyńcupt.Figliki(1574),Apocalypsis(1565),
Źwierciadło(1567/1568).
Niemożnaustalićdatpowstanianieznanegonamdziśdialogu
Gęsizkurem,prawdopodobnienależygosytuowaćwpoczątkowej
fazietwórczości.
Trzebamiećnauwadze,żedatywydańniesąidentyczne
zczasempowstaniadzieła.Problemtenuwidaczniasięwtedy,gdy
cechywierszanakazywałybydatowaćinaczej,np.wpisanym
ośmiozgłoskowcemKupcujestwięcejodstępstwsylabicznychniż
