Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–ciceronianus,zgodniezktórąświatchrześcijańskiiantyczny
kierująsięodmiennymizasadami.Rejpozostałantycyceronianistą
iwynikatozjegozamierzonegoprogramuliteracko-estetycznego.
Pisarznieuczyłsięretorykizpodręczników.Poznałjejreguły
główniezapośrednictwemPismaśw.,przysłuchującsię
kaznodziejomizlekturyrozmaitychtekstów.Wieletakżecytował
itłumaczył(częściejparafrazował)łacińskichprzysłówisentencji,
włączałdoswoichtekstówopowieściorazanegdoty.Donajczęściej
spotykanychsposobówretorycznejorganizacjiwypowiedzinależą:
przemowywprost(„słuchajże”,„patrz”),zwrotydoczytelnika(„mój
miłybracie”),zdaniawykrzyknikowe,pytaniaretoryczne,aliteracje,
anafory,chiazmy(odmianaparalelizmuskładniowegopolegająca
napowtórzeniuczłonówwodwrotnejkolejności),paralelizm
stylistyczny(stosowaniesynonimicznychwyrażeń),symetria
stylistyczna(jednakowobrzmiącewyrazywceluwyrażeniajednej
myśli),konstrukcjetrójkowe(„tocnotliwemu,poczciwemu
askromnemujestwstyd”,takżewielopoziomowe–„drugiezakarty,
drugiezawino,drugieteżsługam,kucharkom,dudom”),izokolizm
–równoczłonowość(główniePsałterza,cozbliżagodoform
wierszowanych).
ArchitekturaRejowychzdańczęstokroćłączyopisanewyżej
techniki.Dobryprzykładilustrującyzjawiskostanowifragment
poświęconyopisowizagniewanego(Żywotczłowiekapoczciwego
2,9,1).Autorzwracauwagęnakonia(„patrz”),znajduje
podobieństwozachowaniawkolejnychzwierzętach,wprowadza
przykładystosującanafory,powracającdogłównejpostacizapytuje
czytelnikazdaniamiprostymirozpoczynającymisięod„azaż”,
aprzedstawiającpodsumowaniewyrażajewformiepolisyndetonu:
Patrznakonia,gdysiezapali,aonzonegocichuczkiegozstaniesiewnet
jakoszalony,będziedrżałjakoryba,oczymusiezapaląjakopochodnie,
będziekwiczał,
ryczał,
kąsał,
wirzgał,owawszytkomusiodmienićwsobie.
Takżeteżiwółbędziechrapał,
sapał,
rogamistrzęsał,
piaseknogamirozmietował.
Takżeteżipiesnakij,namieczpobieży,czymkolwieknańciśniesz,tobędzie
