Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poezjastaroangielska
67
Wytłumaczenietegoniezwykłegostanuepikistaroangielskiejwydajesięnadzwyczaj
proste.PogańscyAnglosasidokonalipodbojuluduchrześcijańskiego.Jedynemiejsce,
wktórymmożnabyłowówczesnychwarunkachtozapisać,stanowiłyklasztorneskryptoria.
Kościółprzyzwalałpocichunazapisywaniepogańskichpieśni,jeśliniegodziływreligię.
OpatMelitius,udającysiędoAngliizmisjąnawracaniapogańskichAnglosasów,otrzymał
instrukcjeodpapieżaGrzegorzaWielkiego,bygdziesiędanieniszczyćdorobkupogańskiej
kultury(!),atylkojąadaptowaćdopotrzebchrześcijaństwa.Niemożnabyłojednakzacho-
waćpieśni,wktórejotwarciesławionoklęskęKościołapodtoporamipogan!
Stądepikapogańskiegotriumfunadchrześcijaństwemfunkcjonowałazapewneczas
jakiś,alebezpiśmiennegozapisuniezostałautrwalona.Istniejąniewielkie,leczdostrzegalne
szczątkitegotypuepiki.WkroniceNenniusaHengestpodajekomendędozamordowania
brytońskiejstarszyznypodczasuczty,deklamującjakbywierszpoematu:DOSaksonowie,
chwytajciezawaszemieczen,którybadaczetejkwestiiuważajązafragmentpoematudo-
tyczącegopodbojuBrytanii
10
.
Zatemepickąepokękonkwistyanglosaskiejwyeliminowałacenzurakościelna.Ślad
podobnychzabiegówmożnadostrzectakżewwersjachnajstarszejkronikistaroangielskiej,
dziełaBedy,HistoriaecclesiasticagentisAnglorum(Historiaeklezjastycznanaroduangielskie-
go).Wzachowanychwersjachłacińskichznajdujesiępełnytekstopisującydokładniemo-
mentytriumfuAnglosaksonównadchrześcijańskimiwojskamiBrytonów.Aletekstłaciński
czytalitylkowtajemniczeni,znającytenjęzykduchowni,zestronyktórychKościołowinicnie
zagrażało.Zchwiląjednak,gdykrólAlfredWielkinakazałprzetłumaczyćkronikęBedyna
językstaroangielski,gdymogłabyćczytanaprzednieporównanieszerszymgronemsłucha-
czy,którzyniemusielijużznaćłaciny,rzeczokazałasięniebezpiecznaimogłapoderwać
autorytetKościoła.Zatemprawdopodobnieztegopowoduwzachowanych2kopiachkro-
nikiBedywtłumaczeniunajęzykstaroangielskimiejsca,wktórychopisanesątriumfypogan
nadchrześcijanami,sąpoprostupominięte.
Momentpojawieniasiępoezjichrześcijańskiejstanowiistotnyprzewrótwliteraturze
staroangielskiej.ChrystianizacjęAngliizapoczątkowałamisjapapieskaustanowionaw597r.
wCanterburyprzezśw.AugustynaiopataMelitiusa.Wtymczasiedziałałyjużwobrębie
WyspBrytyjskichdwainne,wpewnymsensiekonkurencyjneośrodkichrześcijaństwa.Od
czasówrzymskichistniałotuDchrześcijaństwobrytońskienznajwiększymklasztorem
wBangor.BrytonijednakodmawialipracymisyjnejwśródAnglosasów,gardzącnimijako
barbarzyńcami.Nastrojetewzmogłysiępomasowymmorderstwie,jakiepopełniłw613r.
namnichachBangorkrólNorthumbriiEthelfryt.DrugimośrodkiembyłaIrlandia,gdziepra-
cęmisyjnązapoczątkowałnapocz.Vw.pół-Brytonśw.Patryk.Wkrótcezzakładanychtam
klasztorówbraciairyjscyrozeszlisiępocałejniemalEuropie,nawracającwduchuchrześ-
cijaństwa,któremiałocechyodbiegająceodzaleceńRzymu(m.in.innykształttonsury
isposóbwyznaczaniaświątwielkanocnych).Dlategoteżtochrześcijaństwowtradycjijęzyka
8
Widsith,pełnytekst:J.Fisiak,EmendacjepolskiegoprzekładutekstówstaroangielskichwzbiorzeA.Bielowskiego:
PomnikidziejowePolski,DRozprawyKomisjiJęzykowejŁódzkiegoTowarzystwaNaukowegon1961,t.VIII,s.82-85.
9
Ibid.,s85.KontrowersjawokółobecnościGotównadWisłą,zob.:W
.Lipoński,op.cit.,s.237-239.
10
C.E.Wright,TheCultivationofSagainAnglo-SaxonEngland,London1939,s.29;F.M.Stenton,Anglo-Saxon
England,Oxford1943,s.16;R.M.Wilson,TheLostLiteratureofMedievalEngland,London1970,s.26.
