Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DworzaninpolskiŁukaszaGórnickiegoczyInstitutioprincipis
Christiani(Księgiowychowaniuićwiczeniukażdego
przełożonego)ReinhardaLorichiusa,byłopisanychpodobną
metodą:autorkorzystałzgotowejramy,którąwypełniałtreścią
uzupełnianąprzykładami.Licznetolocicommunes–utarteklisze
językoweisposobyobrazowania,któreniemająautora.
Pomimożedotądudałosięzidentyfikowaćwieleźródełanegdot
iinspiracjiRejowych(Platon,Plutarch,Seneka,Cyceron,Waleriusz
Maksymus,Teofrast,Horacy,Homer,Wergiliusz,Liwiusz,
Owidiusz,Lampridius,Frontyn,Ezop)[31],tojednakniemożna
ustalićponadwszelkąwątpliwość,czyRejbyłtychźródeł
świadomy.NaprzykładustępywŻywocieczłowiekapoczciwego
dotyczącegniewupochodzązrozprawySeneki,jednakżeOkszyc
mógłprzejąćjeodErazma,któryjużniezaznaczał,żekorzystał
zdziełpisarzystarożytnych[32].
Rejniejednokrotniesamwskazywałautorytety(Cycerona,
Senekę,Platona,Eurypidesa,Sokratesa,Solona,Ksenofonta
iDiogenesa),mimożeniekażdaztychosóbpozostawiłaposobie
pisma.Okszyczdobyłpewnąwiedzęfilozoficzną,jednaknieposiadł
jejdziękipilnemustudiowaniudawnychdzieł.Świadczyotym
niezrozumieniepewnychogólnychzałożeńideowych,posługiwanie
sięnajbardziejznanymiipopularnymifragmentamiutworów,
łączenieargumentówróżnychfilozofów.Trzebarównieżdostrzec,
żejeśliRejkorzystałzprzykładówSeneki,CyceronaczyPlutarcha,
nieoznaczałoto,żebyłzwolennikiemjakiegośsystemu
filozoficznego.Przeciwnie,dobóregzemplówicytatówświadczy
otym,żezależałomubardziejnapotwierdzeniuwłasnegopoglądu
poważnymautorytetem,poświadczeniu,żerozumujeprawidłowo.
Dlapisarzabylitobowiemrzecznicytejsamejsprawy,dlatego,
zdaniemJulianaKrzyżanowskiego,obojętnejest,czyRejpoprawnie
rozumiałiodtwarzałpoglądymoralistów,czytylkoniedokładnie
jestreszczałiprzeinaczał,ważne,żerozumiałichdoniosłość[33].
Chociażzkartjegodziełwyłaniasięobrazlekturpobieżnych,Rej
dokonywałocenyiselekcjimateriału.Obawyswojeprzekazał
czytelnikom,przestrzegając:„Niebawżesieteżzasięledaczym,
bomałotobiepoOwidyjuszu,poHoracyjuszu,bonaciętrudny
ifabułamizabawiony”(Żywotczłowiekapoczciwego,2,17,2).
Bardziejzatemceniłdziełaotematyceetycznejniżpoezję
klasyczną,chociażwIIrozdzialeWizerunkuujawniłupodobania
