Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kierunkiwfizjologii
9
TABELA1I1
Najważniejszezagadnieniazzakresubiologii
rOzDzIAŁ
ScientificFoundations
forFuturePhysicians
(HHMIorazAAMC)*
Struktura/funkcja–odcząsteczek
doorganizmów
Fizycznepodstawyfunkcjonowania
organizmówżywych.
Chemicznepodstawyfunkcjonowa-
niaorganizmówżywych
Biomolekułyiichfunkcje
Odczuwanie,kontrolaśrodowiska
wewnętrznegoiodpowiedźna
czynnikizewnętrzneuorganizmów
żywych
Ewolucjajakozasadaporządkująca
VisionandChange
(NFSorazAAAS)**
The2010Advanced
PlacementBiologyCurriculum
(CollegeBoard)***
Strukturaifunkcja
(anatomiaifizjologia)
Relacjastrukturyifunkcji
1
Szlakiprzemianyenergiiimaterii
Transportenergii
Przepływ,wymianaiprzechowywanie
informacji
Ciągłośćizmiana
Układy
Regulacja(ustanrównowagi
dynamicznej”)
Ewolucja
Ewolucja
*ScientificFoundationsforFuturePhysicians.HowardHughesMedicalInstitute(HHMI)orazAssociationofAmericanMedicalColleges(AAMC),
2009.www.aamc.org/scientificfoundations
**VisionandChange:ACalltoAction.NationalScienceFoundation(NSF)orazAmericanAssociationfortheAdvancementScience(AAAS),2011.
http://visionandchange.org/finalreport.WRaporciewspomnianorównieżointegracjinaukiispołeczeństwa.
***CollegeBoardAPBiologyCourseDescription.TheCollegeBoard,2010.http://apcentral.collegeboard.com/apc/public/repository/ap-biology-
course-description.pdf.DoośmiugłównychtematówRaportuAPnależąrównieżuInterdependenceinNature”(uWspółzależnośćwprzyrodzie”)
orazuScience,TechnologyandSociety”(uNauka,technologiaispołeczeństwo”).
Dogrupybiałekczynnościowychzaliczająsięenzymy,
któreprzyspieszająreakcje;cząsteczkisygnałoweiwiążące
jebiałkareceptoroweorazwyspecjalizowanebiałkafunk-
cjonującejakobiologicznepompy,filtry,transporteryczy
białkamotoryczne.
Wzajemnerelacjemiędzybiałkami,wodąiinnymi
substancjamiwpływająnabudowęiwłaściwościmecha-
nicznekomórekoraztkanek.Właściwościmechaniczne,
zktórymispotkaszsiępodczasnaukifizjologii,obej-
mują:podatność(zdolnośćdorozciągnięcia),elastyczność
(sztywnośćlubzdolnośćdopowrotudostanusprzedroz-
ciągania),siłę,giętkośćipłynność(lepkość).
KompartmentacjaKompartmentacjajesttopodział
przestrzeninaoddzielneprzedziały(kompartmenty).
Pozwalająonekomórce,tkanceczynarządowinaspe-
cjalizacjęiizolacjęfunkcji.Każdypoziomorganizacji
związanyjestzodmiennymtypemprzedziału.Napo-
ziomiemakroskopowymtkankiinarządyciałaformują
odrębnekompartmentyfunkcjonalne,takiejakjamyciała
czyprzestrzeniewewnątrznarządów.Napoziomiemi-
kroskopowymbłonykomórkoweoddzielająkomórkiod
otaczającegojepłynu,atakżetworząmałeprzestrzenie
wewnątrzkomórekzwaneorganellami.
Kierunek2:Żyweorganizmy
potrzebująenergii
Wzrost,reprodukcja,ruch,homeostaza–teiinnepro-
cesyzachodząceworganizmiewymagająciągłegodo-
pływuenergii.Skądpochodziijakjestmagazynowana?
Odpowiemynatepytaniaiopiszemyniektóresposoby
zużywaniaenergiidobudowyirozkładucząsteczek
wciele.Wkolejnychrozdziałachnauczyszsię,wjaki
sposóbenergiaużywanajestdowprawianiacząsteczek
wruchiprzenoszeniaichprzezbłonykomórkowe.
Kierunek3:Przepływinformacji
koordynujefunkcjeciała
Przepływinformacjiwukładachżywychzachodzina
wielupoziomach–odprzekazywaniainformacjizawartej
wDNAzpokolenianapokolenie(genetyka)dotrans-
misjiinformacjiwewnątrzciałapojedynczegoorganizmu.
Napoziomieustrojuprzepływinformacjiobejmujetrans-
lacjęDNAnabiałkaodpowiedzialnezabudowęifunkcje
komórki.
Wcieleczłowiekaprzepływinformacjipomiędzy
komórkamikoordynujeróżnefunkcje.Komunikacjamiędzy-
komórkowawykorzystujesygnałychemiczne,elektryczne
albokombinacjęobydwu.Informacjamożepodążaćod
jednejkomórkidosąsiadującychzniąkomórek(komu-
nikacjalokalna)lubodjednejczęściciaładodrugiej
(komunikacjanaodległość).(Komunikacjęchemiczną
worganizmieopisanowrozdziale3).
Gdysygnałychemiczneosiągnąjużkomórkidoce-
lowe,musząprzekazaćswojąinformacjędoichwnętrza.
Niektórecząstkisązdolnedopokonaniabarierybłony
komórkowej,jednakte,któreniesąwstanieprzedostać
siędokomórki,musząprzekazaćinformacjęprzezbłonę
komórkową.(Otym,jakcząsteczkiprzekraczająbłony
biologiczne,opowiadarozdział2).
