Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
rOzDzIAŁ2Dynamikabłon
ZAGADNIENIEKLINICzNE
LDL:śmiertelnalipoproteina
uOgraniczilośćcholesteroluwswojejdiecie!”
toczęstezalecenieobowiązującejużodwielu
lat.Dlaczegozbytdużailośćcholesterolujest
szkodliwa?Przecieżcząsteczkicholesterolusą
niezbędnedoutrzymaniastrukturybłonorazdo
tworzeniahormonówsteroidowych(naprzykład
hormonówpłciowych).Alepodwyższonypoziom
cholesteroluwekrwiprowadzidochoróbserca.
Jednymzpowodówpodwyższeniapoziomu
cholesteroluwekrwi(hipercholesterolemii)
uniektórychosóbjestniedieta,aledefekt
komórekwychwytującychcholesterol.Wekrwi
hydrofobowycholesteroljestzwiązanyzcząsteczką
lipoproteinowegonośnika,przezcostajesię
rozpuszczalnywwodzie.Najpowszechniejszym
nośnikiemjestlipoproteinaoniskiejgęstości(LDL)
(low-densitylipoprotein).Gdykompleks
LDL-cholesterol(LDL-C)przyłączysiędoreceptora
dlaLDL,możewejśćdokomórkiwpęcherzyku.
Uosób,któremająniewystarczającąliczbę
receptorówdlaLDLwbłonachkomórkowych,LDL-C
zostajewekrwi.Hipercholesterolemiazwiązana
zwysokimpoziomemLDL-Cpredysponujedo
rozwojumiażdżycy(atherosclerosis)związanejze
stwardnieniemtętnic{atheroma–guz+skleros–
twardy+-sis–stan}.Wtymschorzeniuakumulacja
cholesteroluwnaczyniachkrwionośnychblokuje
przepływkrwiimożedoprowadzićdoniedokrwienia
mięśniasercowego.
iwychodzącezorganizmulubprzemieszczającesięmię-
dzykompartmentamimusząprzejśćwarstwękomórek
nabłonka,któresązesobąpołączonezłączamiadhezyj-
nymiiścisłymi.
Ścisłepołączenianabłonkarozdzielająbłonękomór-
kowąnadwaregionylubbieguny.Powierzchniakomórki
nabłonkaskierowanadoświatłaorganuzwanajestbłoną
szczytową/apikalną{apex–najwyższypunkt}(rYC.2.20).
Zazwyczajjestonapofałdowanawmikrokosmki,które
zwiększająjejpowierzchnię.Poniżejpołączeńścisłych
trzypowierzchniekomórkiskierowanewstronępłynu
zewnątrzkomórkowegosąwspólnieokreślanejakobłona
podstawnoboczna.Błonaszczytowazwanajesttakżebłoną
śluzową.Błonępodstawnobocznąokreślasięrównież
mianembłonysurowiczej.
Komórkitransportującenabłonkasądefiniowane
jakospolaryzowane,ponieważichbłonyszczytoweipod-
stawnobocznemająróżnewłaściwości.Pewnebiałka
transportowe,takiejakNa+-K+-ATPaza,zazwyczajznaj-
dująsięnabłoniepodstawnobocznej.Występowanie
innych,naprzykładsymporteraSGLTNa+-glukoza,jest
ograniczonedobłonyszczytowej.Takaspolaryzowana
dystrybucjatransporterówumożliwiajednokierunkowy
ruchkonkretnychcząsteczekprzeznabłonek.
Transportmateriizeświatłanarządudopłynu
zewnątrzkomórkowegojestnazywanyabsorpcją(ryc.
2.20).Naprzykładnabłonekjelitowyabsorbujetrawione
substancjeodżywcze.ProcesprzenoszeniamateriizECF
doświatłanarządunazywasięsekrecją.Naprzykładgru-
czołyślinowewydzielająślinę,abynawilżyćspożywany
pokarm.Zauważ,żeterminsekrecjajestużywanyrównież
wszerszymznaczeniu,oznaczającymwydzielenie/uwal-
nianiesubstancjizkomórki.
wpęcherzykachwydzielniczychwcytoplazmieiuwal-
nianewodpowiedzinasygnałspozakomórki.Komórki
używająrównieżegzocytozywceluwbudowaniabiałek
wbłonękomórkową,jakpokazanonarycinie2.19.Znaj-
dzieszjeszczemnóstwoprzykładówegzocytozypodczas
naukifizjologii.
SPrAWDzENIE
27.Czymfagocytozaróżnisięod
WIEDzY
endocytozy?
28.Wymieńdwierodzinybiałekbłono-
wychzwiązanychzendocytozą.
29.Wjakisposóbkomórkiprzenoszą
dużebiałkadownętrza?Jakprzeno-
sząjepozakomórkę?
TrANSPOrTNABŁONKOWY
Wszystkieopisanedotejporyprocesytransportowe
dotycząruchucząsteczekprzezpojedyncząbłonę,
jakąjestbłonakomórki.Jednakcząsteczkiwchodzące
Transportnabłonkowymoże
zachodzićmiędzykomórkowo
lubprzezkomórkowo
Ruchprzeznabłonek,czylitransportnabłonkowy,może
zachodzićjakotransportmiędzykomórkowy/paracelu-
larny{para–obok}przezpołączeniamiędzysąsiadują-
cymikomórkamialbojakotransportprzezkomórkowy/
transcelularnyprzezkomórkinabłonka(ryc.2.20).
WnabłonkuDścisłym”połączeniakomórka-komórka
działająjakbariera,któraminimalizujeniekontrolowaną
dyfuzjęmateriimiędzykomórkami,więczakrestrans-
portumiędzykomórkowegojestbardzomały.Jednak
wostatnichlatachnaukowcydowiedzielisię,żeniektóre
nabłonkimogązmieniaćDszczelność”swoichpołączeń
międzykomórkowych.Okazujesię,żewpewnychbiał-
kachznajdującychsięwtychpołączeniach,naprzykład
wklaudynach,mogąformowaćsiędużeotworylubpory
umożliwiającetransportmiędzykomórkowywody,jonów
czykilkuniewielkichpozbawionychładunkucząsteksub-
stancjirozpuszczonych.Zwiększonyruchdrogąmiędzy-
komórkowąstanowiistotęniektórychchorób.
