Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
rOzDzIAŁ1Wstępdofizjologii
odległej.Przezpojęciekontroliodruchowejbędziemy
rozumiećkażdydługodystansowyszlak,wktóryza-
angażowanyjestukładnerwowylubukładwewnątrz-
wydzielniczybądźobaukłady.
Odruchfizjologicznymożnaprzedstawićzapomocą
dwóchpętli:pętliodpowiedziipętlisprzężeniazwrotnego
(rYC.1.10).Wprostymukładziekontroli,jakiopisano
wcześniej,pętlaodpowiedzimatrzygłówneskładowe:
sygnałwejściowy,ośrodekintegrującyisygnałwyjściowy.
Tetrzykomponentymogąbyćrozszerzonenaponiższą
sekwencjęsiedmiukrokówdozbudowaniawzorca,który
–zpewnymidrobnymimodyfikacjami–znajdujesięwe
wszystkichszlakachodruchowych:
Bodziec→czujnik→drogadośrodkowa→ośrodek
integrujący→drogaodśrodkowa→efektor→odpowiedź
Częśćdośrodkowapętliodpowiedzizaczynasię
bodźcem–zmianązachodzącą,gdyzmienneregulowane
znajdąsiępozapożądanymzakresemwartości.Wyspecja-
lizowaneczujnikimonitorująwartościzmiennych.Jeśli
czujnikzostanieaktywowanyprzezbodziec,wysyłado
ośrodkaintegrującegosygnałwejściowydrogąaferentną.
Ośrodekintegrującyoceniainformacjęzczujnikaidrogą
eferentnąwysyłasygnałwyjściowy,którywywołujeodpo-
wiedźefektora.Jeśliprocessiępowiedzie,odpowiedź
przywracawartośćzmiennejregulowanejdopożądanego
zakresu.
Ussakówośrodkiintegrującestanowiązazwyczaj
częśćukładunerwowegolubwewnątrzwydzielniczego.
Sygnaływyjściowemogąbyćzwiązkamichemicznymi,
impulsamielektrycznymilubkombinacjąobydwu.Efek-
toremaktywowanymprzezsygnałwyjściowymożezostać
dowolnakomórkaciała.
Bodziecrozpoczynapętlęodpowiedzi
Abyprzedstawićkoncepcjępętliodpowiedzi,odwołajmy
siędoprostego,niemającegozwiązkuzbiologiąprzy-
kładu.Wyobraźmysobieakwariumzpodgrzewaczem
zaprogramowanymtak,abyutrzymywaćtemperaturę
wodynapoziomie300C(ryc.1.10).Temperaturapowie-
trzawpokojuwynosi250C.Pożądanatemperaturawody
(300C)jestwartościązadanądlakontrolowanejzmiennej.
Załóżmy,żepoczątkowotemperaturaakwarium
równajesttemperaturzewpokoju,awięc250C.Kiedy
włączyszurządzeniesterujące,wprawiszwruchpętlę
odpowiedzi.Termometr(czujnik)odnotowujetemperaturę
rYC.1.10
Wprzedstawionymakwariumurządzeniesterujące
ustawionejesttak,abyutrzymaćtemperaturęwody
napoziomie30±1OC.
1
1
Temperaturawody
wynosi250C
3
Przewód
2
Elementyszlakuodruchowego
4
Termometr
Urządzenie
sterujące
Przewódogrzewacza
5
Pętlasprzężeniazwrotnego
Ogrzewacz
6
7
Temperatura
wody
wzrasta
1
2
3
4
5
6
7
Temperaturawody
spadaponiżej
wartościzadanej.
Termometrodbiera
spadektemperatury.
Sygnałodczujnika
docieraprzezprzewód
dourządzeniasterującego.
Urządzeniesterujące
jestzaprogramowane
tak,abyreagować
natemperaturę
poniżej29OC.
Sygnałdociera
przezprzewód
doogrzewacza.
Ogrzewaczzostaje
włączony.
Temperaturawody
wzrasta.
Elementyodruchu
INTEGRUJĄCY
ODPOWIEDŹ
WYJŚCIOWY
WEJŚCIOWY
OŚRODEK
EFEKTOR
SYGNAŁ
BODZIEC
CZUJNIK
SYGNAŁ
Pętla
sprzężenia
zwrotnego
