Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
rOzDzIAŁ1Wstępdofizjologii
Homeostazanieoznaczarównowagi
Wydalanieoczyszczaciało
zsubstancji
Względniełatwajestocenatego,jakailośćsubstancji
dostajesiędociałazeświatazewnętrznego,trudniejjest
jednakśledzićdrogęcząstekwewnątrzciałatak,abymóc
monitorowaćichwydalanieczymetabolizm.Zamiast
bezpośredniegopomiarustężeniasubstancjimożemypo-
służyćsięwspółczynnikiemopisującymjakszybkodana
substancjaznikazkrwi–jesttotzw.klirens[clearance
–usuwanie,oczyszczanie–przyp.tłum.].Wyrażasięgo
zazwyczajjakoobjętośćkrwioczyszczonejzsubstancjix
wjednostceczasu.Dlategowłaśnieklirensjestjedynie
pośrednimpomiaremeliminacjisubstancjix.Naprzykład
mocznikjestprawidłowymproduktemprzemianyma-
teriipowstającymwmetabolizmiebiałek.Typowawar-
tośćjegoklirensuwynosi70mLosoczaoczyszczonego
zmocznikanaminutę,cozapisujesię70mL/min.
Nerkiiwątrobasądwomagłównyminarządami
oczyszczającymiciało.Hepatocyty{hepaticus–wątrobowy
+cyte–komórka},czylikomórkiwątrobowe,metabolizują
wielerozmaitychrodzajówzwiązków,wszczególności
ksenobiotyków,takichjakleki.Powstającemetabolity
mogąbyćwydzielanedojelitawceluwydaleniazkałem
lubuwolnionedokrwi,abyumożliwićichelimina-
cjęnerkom.Koncernyfarmaceutycznebadającenowe
związkijakopotencjalnelekimusząznaćichklirenspo
to,abymócustalićwłaściwyschematichdawkowania.
Oczyszczaniezachodzitakżewtkankachinnych
niżwątrobainerki.Ślina,pot,mlekokobiececzywłosy
–wszystkiezawierająsubstancje,zktórychzostało
oczyszczoneciało.Wydzielaniehormonukortyzolu
wśliniepozwalanaprzykładnaprostenieinwazyjne
monitorowanieprzewlekłegostresu.
CodziennymprzykłademoczyszczaniajestDczosn-
kowyoddech”pojawiającysię,gdylotnerozpuszczalne
wtłuszczachskładnikiczosnkuprzechodzązkrwido
wydychanegopowietrza.Płucaoczyszczająrównieżkrew
zetanolu,costanowipodstawędziałaniaalkomatów.
Lekiialkoholwydzielanedomlekamatkisąpotencjal-
nieniebezpieczne,ponieważniemowlękarmionepiersią
przyswajatesubstancje.
AnalizawłosówNapoleonaBonaparte,wykonana
wlatachsześćdziesiątychubiegłegowieku,byłaukierun-
kowananawykryciearszeniku,ponieważmieszkiwłosowe
pomagająoczyszczaćorganizmm.in.ztegozwiązku.
Wykazałaonaznacznestężenietruciznywewłosach
Napoleona,alenadalbezodpowiedzipozostajepytanie:
czyzostałonzamordowany,zatrułsięprzypadkowo,czy
teżzmarłnarakażołądka?
SPrAWDzENIE
WIEDzY
1IJeśliczłowiekzjada12mgsolidziennie,
awydalajejwmoczu11mg–codzieje
sięzpozostałym1mg?
2IGlukozajestmetabolizowanadoCO
iwody.Wyjaśnijwpływmetabolizmu
glukozynazachowaniemasy
worganizmie.
2
Gdyfizjolodzymówiąohomeostazie,myśląostabil-
nościśrodowiskawewnętrznegociała,czyliostabilności
płynnegokompartmentuzewnątrzkomórkowego(ECF).
Jednymzpowodów,dlaktórychwartoskupićsięnaho-
meostaziepłynupozakomórkowego,jestfakt,żemożna
gostosunkowołatwomonitorowaćprzezpobraniepróbki
krwi.Poodwirowaniukrewdzielisięnadwieczęści:
płynną–osocze–orazcięższekomórkikrwi.Osocze
należydopłynnegoprzedziałuzewnątrzkomórkowego,
ajegoskładjestłatwydoanalizy.Znacznietrudniejjest
śledzić,codziejesięwpłyniewewnątrzkomórkowym
(ICF),choćkomórkitakżeutrzymująswojąkomórkową
homeostazę.
Wwarunkachhomeostazyskładobukompart-
mentówciałajestwzględniestabilny.Tewarunkito
dynamicznystanustalony.Przymiotnikdynamiczny
wskazuje,żesubstancjenieustannieprzemieszczająsię
pomiędzyprzedziałamitamizpowrotem.Wstanie
ustalonymruchwypadkowycząstekpomiędzykompart-
mentamijestzerowy.
Stanustalonytojednaknietosamocorównowaga.
Równowagasugeruje,żekompozycjaobukompartmen-
tówciałajestidentyczna.GdyporównamyskładECF
iICF–przekonamysię,żestężeniawielusubstancjisię
różnią(RYCI1I7).Naprzykładsód(Na+)ichlor(Cl–)są
znaczniebardziejstężonewECFniżwICF,podczasgdy
potasu(K+)więcejjestwICF.Zewzględunaopisane
różnicewstężeniachobakompartmentyniemogą
byćwstanierównowagi.ECFiICFsąraczejwstanie
względniestabilnejnierównowagi.Dlaorganizmów
żywychcelemhomeostazyjestutrzymaniewkompart-
mentachciaładynamicznychstanówustalonych,anie
uczynienieichtakimisamymi.
RYCI1I7
Ustalonystannierównowagi
Kompartmentyorganizmupozostająwdynamicznymstanie
ustalonym,aleniewstanierównowagi.Stężeniajonówwprzedziale
zewnątrzkomórkowym(ECF)bardzoróżniąsięodstężeńjonów
przedziałuwewnątrzkomórkowego(ICF).
Stężenie(mmol/L)
140
120
100
80
60
40
20
Na+
Cl
ECF
–
K+
ICF
Na+
Cl
–
K+
