Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
rOzDzIAŁ2Dynamikabłon
TABELA2.1
Wiek(lata)
Niemowlę
1–9
10–16
17–39
40–59
60+
Zawartośćwodywyrażona
jakoprocentcałkowitejmasy
ciałauosóbwróżnymwieku
iróżnejpłci
Mężczyzna
65%
62%
59%
61%
55%
52%
Kobieta
65%
62%
57%
51%
47%
46%
Zaadaptowanez:I.S.EdelmaniJ.Leibman.Anatomyofbodywater
andelectrolytes,AmJMed27(2):256–277,1959.
pomiędzypłyntkankowy(zawierającyokoło75%wody
zewnątrzkomórkowej)iosocze(którezawieraokoło25%
wodyzewnątrzkomórkowej).
SPrAWDzENIE
WIEDzY
4.Jeślicałkowitazawartośćwody
worganizmieważącej58kg„refe-
rencyjnejkobiety”stanowiekwiwa-
lent50%jejmasyciała,jakiebędą:
(a)całkowitaobjętośćwodywjej
organizmie,(b)objętościECFiICF
oraz(c)objętośćosocza?
Organizmjestwstanierównowagi
osmotycznej
Wodamamożliwośćswobodnegoprzemieszczaniasię
międzykomórkamiapłynemzewnątrzkomórkowym,
domomentuażjejstężeniewyrównasię–innymisłowy,
domomentuażorganizmbędziewstanierównowagi
osmotycznej.Ruchwodyprzezbłonęwodpowiedzina
gradientstężeniasubstancjirozpuszczonejjestnazywany
osmozą.Podczasosmozywodaprzemieszczasię,aby
rozcieńczyćroztwórowyższymstężeniu.Gdystężeniasą
równe,ruchwodyustaje.
PopatrznaprzykładpokazanynarYCINIE2.2,gdy
błonawybiórczoprzepuszczalnarozdzieladwieprzestrze-
nieorównychobjętościach.Błonajestprzepuszczalna
dlawody,alenieprzepuszczaglukozy.Narycinie2.21
przestrzenieAiBzawierająrówneobjętościroztworu
glukozy.PrzestrzeńBzawierawięcejsubstancjirozpusz-
czonej(glukozy)wprzeliczeniunaobjętośćroztworu,
jestwięcroztworembardziejstężonym.Wpoprzekbłony
występujegradientstężeńdlaglukozy.Jednakponieważ
błonaniejestprzepuszczalnadlaglukozy,niemożesię
onaprzemieszczać,abywyrównaćswojerozmieszczenie.
Wodawprzeciwieństwiedoglukozymożeswo-
bodnieprzechodzićprzezbłonę.Będzieprzechodzićna
drodzeosmozyzprzestrzeniA,którazawierarozcień-
czonyroztwórglukozy,doprzestrzeniB,którazawiera
rYC.2.2
1
Dwieprzestrzeniesąrozdzielone
błonąprzepuszczalnądlawody,
aleniedlaglukozy.
RoztwórBjestbardziejstężony
niżroztwórA.
Osmozaiciśnienieosmotyczne
A
przepuszczalna
wybiórczo
Błona
B
Cząsteczki
glukozy
2Wodaprzechodzinadrodze
osmozydoroztworuowyż-
szymstężeniu.Osmozaustaje,
gdystężeniasąrówne.
Objętość
zwiększyłasię.
H
2
O
Objętość
zmniejszyłasię.
A
B
3PrzestrzeńAtoczystawoda,
aprzestrzeńBtoroztwór
glukozy.Ciśnienie
osmotycznetociśnienie
potrzebne,abyprzeciwstawić
sięosmozie.
Siłaużyta,aby
przeciwstawićsię
osmoziezAdoB.
H
2
O
Czystawoda
H
2
O
A
B
bardziejstężonyroztwórglukozy.Takwięcwodaprze-
mieszczasię,abyrozcieńczyćroztwórowyższymstężeniu
(ryc.2.22).
Jakmożemyilościowomierzyćosmozę?Jedną
zmetodpokazanonarycinie2.23.Roztwór,który
będziebadany,umieszczonowprzestrzeniB,aczystą
wodęwprzestrzeniA.PonieważwprzestrzeniBjest
wyższestężeniesubstancjirozpuszczonejniżwprze-
strzeniA,wodabędzieprzepływałazprzestrzeniAdoB.
