Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Homeostaza
11
wewnętrzne.Dozewnętrznychprzyczynpatologiinależą
toksyny,urazyfizyczneorazdrobnoustroje,takiejak
wirusyibakterie.
Zarównowchorobachoprzyczynachwewnętrznych,
jakitychoprzyczynachzewnętrznych–gdyhomeo-
stazazostajezaburzona,organizmpodejmujepróbę
kompensacji(RYCI1I4).Jeślikompensacjapowiedzie
się,homeostazazostajeprzywrócona.Jeślizaśkompen-
sacjasięnieuda–możetoskutkowaćpojawieniemsię
schorzenia.Naukazajmującasięfunkcjonowaniemorga-
nizmuwstaniechorobytopatofizjologia.Poznającróżne
układyludzkiegociała,będzieszmiałwielokrotniedo
czynieniazprzykładamizastosowaniapatofizjologii.
RYCI1I4
Niepowodzeniekompensacji
zewnętrzna
Zmiana
Choroba
Homeostaza
zezmianywewnętrznej
Utratahomeostazy
whomeostazie
wynikająca
kompensacji
Organizm
Próba
Powodzeniekompensacji
Zdrowie
wewnętrzna
Zmiana
WStanachZjednoczonychjednymzczęściejwystę-
pującychstanówpatologicznychjestcukrzyca–choroba
metabolicznacharakteryzującasiępodwyższonymstę-
żeniemglukozywekrwi.Choćmówimyocukrzycy
jakopojedynczymschorzeniu,wrzeczywistościjestto
całarodzinachoróboróżnychprzyczynachiobjawach.
Dowieszsięocukrzycywięcej,zapoznającsięzzagadnie-
niamiklinicznymiomówionymiwróżnychrozdziałach
tegopodręcznika.Wpływtejchorobynawieleukładów
ciałaczynijąznakomitymprzykłademintegracyjnej
naturyfizjologii.
Czymjestśrodowiskowewnętrzne
organizmu?
ClaudeBernardpisałoDstałościśrodowiskawewnętrz-
nego”,aledlaczegojestonatakistotna?Jaksięokazuje,
większośćkomóreknaszegociałaźletolerujezmiany
wswoimotoczeniu.Wtymsensiesąonepodobnedo
wczesnychorganizmówżyjącychwmorzachtropikalnych
–stabilnychśrodowiskach,wktórychzasolenie,zawar-
tośćtlenuorazpHwahająsięnieznacznieisąłagodne,
atemperaturazmieniasięwsposóbprzewidywalny.Skład
wnętrzatychpradawnychstworzeńbyłniemalidentyczny
zeskłademwodymorskiej.Wraziezmianywarunków
środowiskowychzmianieuległobyrównieżśrodowisko
wewnętrznetychprymitywnychorganizmów.Nawetdziś
bezkręgowcemorskieniesąwstanietolerowaćistotnych
zmianwzasoleniuipH,oczymdoskonalewiesz,jeśli
miałeśkiedyśakwariumzwodąmorską.
Podobniejakwdawnychczasach,równieżobecnie
wieleorganizmówmorskichpotrzebujestałościśrodowi-
skazewnętrznego,abymócutrzymaćswojeśrodowisko
wewnętrznewrównowadze.Zczasem,gdyorganizmy
żyweewoluowałyimigrowałyzpradawnychmórzdo
estuariów,następniedowodysłodkiej,awkońcunaląd
–musiałysięmierzyćzwysocezmiennymiwarunkamize-
wnętrznymi.Deszczrozcieńczasłonąwodęestuariów,
aorganizmy,którewnichżyją,musząradzićsobie
znapływemwodydoichwłasnegociała.Organizmy
lądowe,wtymludzie,musząstawićczoławyzwaniu
odwodnienia,nieustannieoddającwodęwewnętrznądo
suchegopowietrzawokółnich.Wtymwypadkuutrzy-
manieśrodowiskawewnętrznegowrównowadzeoznacza
kompensowanieutratywodyprzezprzyjęcieadekwatnej
jejilościzzewnątrz.
Aleczymdokładniejestwewnętrzneśrodowisko
ciała?Dlazwierzątwielokomórkowychjesttowodne
otoczeniekomórek,tzw.Dmorzewciele”,zwanepłynem
zewnątrzkomórkowym(rYC.1.5).Płynzewnątrzko-
mórkowy[extracellularfluid,ECF–przyp.tłum.]służy
jakołącznikmiędzyśrodowiskiemzewnętrznymorga-
nizmuapłynemwewnątrzkomórkowym[intracellular
fluid,ICF–przyp.tłum.]znajdującymsięwkomór-
kach.Ponieważpłynzewnątrzkomórkowystanowistrefę
buforowąmiędzykomórkamiaotaczającymjeświatem,
naturalniewyewoluowałyzłożoneprocesyfizjologiczne
umożliwiająceutrzymaniejegoskładunawzględniesta-
bilnympoziomie.
Kiedyskładpłynuzewnątrzkomórkowegowykracza
pozawłaściwyzakreswartości,aktywowanesąmechani-
zmykompensacyjnepróbująceprzywrócićgodostanu
prawidłowego.Naprzykład,kiedypijeszdużąilośćwody,
rozcieńczeniepłynuzewnątrzkomórkowegoaktywuje
mechanizmstymulującynerkidopozbyciasięnadmiaru
wody,abyochronićtwojekomórkiprzedobrzękiem.
Większośćkomórekorganizmówwielokomórkowych
nietolerujedużychzmian.Utrzymanieichprawidłowego
funkcjonowaniauzależnionejestodstałościskładupłynu
zewnątrzkomórkowego.
rOzDzIAŁ
1
