Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5DeifikacjamonarchyzadynastiiSeleucydów
BardzoistotnezmianynastąpiływpaństwachstarożytnegoBliskiegoWschodupopodbojachAleksandra
Wielkiego(zm.323r.p.n.e.).WśladzaAleksandrem,którydomagałsiędlasiebiekultuboskiego,poszliniebawemjego
spadkobiercy.NajpotężniejszympaństwemwładaliwówczasSeleucydzi.UznawalioniApollinazMiletuzagłównego
patronadynastii.Tenwłaśniebógczęstobyłprzedstawianynaichmonetach.WedługDiodoraSycylijskiegoApollinmiał
przepowiedziećzałożycielowidynastiiSeleukosowiINikatorowi(312–281r.p.n.e.),żezostanie
królem[27].Przynarodzinachtegowładcynajegocielepojawiłasiękotwica—symbolbogaApollina.Namonetach
bitychprzezSeleukosaIwidniałapoczątkowopodobiznaAleksandraWielkiego,comiałobyćpodkreśleniemroszczeń
dopatronatudeifikowanegowładcy.NastępnemonetyprzedstawiałyjużatrybutyboskieApollina:naawersietrójnóg
ikotwicanarewersie.NapodstawietejkoncepcjirozwinęłysięnastępniekolejnewątkiideologiiSeleucydów
podkreślająceichzwiązki,awkońcutakżeidentyfikacjęzApollinemiZeusem.JużnastępcaSeleukosaI,jegosyn
AntiochISoter(281–261r.p.n.e.)emitowałmonetyzpodobiznąswegoojcamającegorogi,conawiązywałodoboskiego
pochodzeniadynastii.RogibyłybowiematrybutembogaZeusa–Ammona.AntiochIogłosiłswegoojcaSeleukosaI
bogiemiwybudowałmusanktuariumzwaneNikatorejon.WsyryjskiejSeleucjiPierii(portAntiochiiuujściaOrontesu)
poświadczenizostalikapłaniAntiochaI,ApollinaSoteraiSeleukosaIZeusaNikatora.KultkuczciSeleukosaI
fundowałyposzczególnemiastaimperiumSeleucydów:Ilion,Erythraj,KolofoniMagnezja.TakżeAntiochIzaczął
odbieraćcześćboskąwIlioniejużzaswegożycia.JegonastępcaAntiochIITeos(„bóg”)(261–246r.p.n.e.)swój
przydomekotrzymałodmieszkańcówMiletu,którychuwolniłodwładzytyrana.Namonetachkolejnychwładców
zdynastiiSeleucydówpojawiłysięteżpodobiznywładcyzeskrzydłamiprzygłowie—byłatokolejnaaluzjadoboskiego
pochodzeniadynastii.
OficjalnykultpaństwowykrólówjakobogówpojawiłsięzapanowaniaAntiochaIII(223–187r.p.n.e.).Władcaten
zorganizowałkultswejosoby,królowejLaodikeiswoichprzodkówjakoobrzędogólnopaństwowy.AntiochIIIemitował
takżemonetyprzedstawiającejegopodobiznęzrogamilubwieńcemlaurowym.Wkrótcezaczęłyteżpojawiaćsię
namonetachnapisyitytuływładcówwyrażająceichnowypoglądnacharakterichwładzy.UżywanyprzezAntiochaIII
tytuł„wielki”zostałprzezAntiochaIVEpifanesa(175–164r.p.n.e.)zastąpionyprzydomkiem„TheosEpifanes”—„bóg
objawiony”.KolejniwładcyzdynastiiSeleucydównosilitytułyzróżnicowane,częstopodkreślająceichzwiązkizbogami:
DemetriosISoter(„zbawca”),DemetriosIITheosFiladelfosNikator(„bógkochającybrata,zwycięzca”),AntiochVI
EpifanesDionizjos(„objawionyDionizjos”).Monetynajczęściejprzedstawiałypodobiznywładcówibóstwagreckie:
ApollinasiedzącegonaomfalosieitrzymającegołukistrzałęlubZeusasiedzącegonatronieitrzymającegoNikeiberło.
CharakterystycznajestmonetaAntiochaVIIIGryposa(121–96r.p.n.e.)przedstawiającanaawersiegłowęwładcy
wpromiennejkoronie,anarewersieorłastojącegozberłemnaprawymramieniu[28].
